Arap Dili

Arap Dili Arap Dili

Arapçada Atıf Harfleri - Bağlaç Harfleri - Bağlaçlar


وَ – فَ – أَوْ – ثُمَّ – أَمْ – حَتَّى – إِمَّا – بَلْ – لاَ - لَكِنْ
- Harfleri, kelime veya cümleleri aynı hükme bağladıkları için Atıf Harfi / Atf-ı Nesak olarak isimlenirler.
- Şayet bu harfler; kelime veya cümleleri aynı hükme (fiile) bağlamıyorsa, atf-ı nesak olarak görev yapmazlar. Atıf harflerinden önceki kelimelere matufun aleyh, sonraki kelime veya cümleye de matuf denir.

* Matuf'da "Sebebi değil, sebebi yaratanın irâdesini seyredin ve önem verin." bilgisi saklıdır. Kişi şayet sebebi önemser ise, ya sevinenlerden olur, veya üzülenlerden olur veya korkanlardan olur. Kişi şayet sebebi yaratanın irâdesine önem verirse, ya hayret edenlerden olur, veya hayran olanlardan olur, veya sekinet üzere olanlardan olur, ama onda sevinç, üzüntü, korku alâmetleri görülmez.

بَلْ harfi, şu atıf harflerinden biridir: وَ، فَ، ثُمَّ، حَتَّى، أَوْ، إِمَّا، أَمْ، لاَ، بَلْ، لَكِنْ

Atıf harflerinden sonra gelen kelimeye المَعْطُوفُ matuf, önce gelen kelimeye المَعْطُوفُ عَلَيْهِ matufun aleyhi denir.

بَلْ atıf harfi:
"Dönme, vazgeçme, cayma" ifade eden atıf harfidir.

نَجَحَ سَعِيدٌ بَلْ خَالِدٌ Sait değil, Halit başardı.

إِذْهَبْ إِلَى المَقْهَى بَلِ المَدْرَسَةِ Kahveye değil, okula git!

Önemli:
بَلْ harfin atıf harfi olabilmesi için iki şart gerekir:
1- Matuf müfret olmalı. Cümle olmamalı.

2- Kendinden önce olumlu cümle, emir, nehiy veya olumsuz cümle bulunursa;

a- Cümle olumlu ise kendinden önceki cümlenin manasını bozar.
Örnek:
مََاتَ أَخُوهُ بَلْ أَبُوهُ Kardeşi değil, babası öldü.

b- Kendinden önceki cümle olumsuz veya menfi (olumsuz) veya nehy ifade eden bir cümle ise; بَلْ harfi, لَكِنْ manasına gelir, kendinden önceki cümlenin manasını bozmaz.
Örnek:

Müstesna – المُسْتَثْنَى
İstisna, başlıca إِلاَّ، عَيْرَ، سِوَى، خَلاَ، عَدَا، حَاشَا edatlarından birinin kullanılmasıyla yapılır. İstisna, bu edatlardan sonra gelen ismin, önceki bölümün hükmünden dışarı bırakılmasıdır.

Örnekler:
Halit’ten başka bütün öğrenciler geldi. جَاءَ الطُّلاَّبُ إِلاَّ خَالِدًا.
Haftanın bitmesine iki gün kaldı. مَضَى الأُسْبُوعُ إِلاَّ يَوْمَيْنِ.
Birinden başka bütün mahpuslar kaçtı. فَرَّ المَسْجُونُونَ إِلاَّ وَاحِدًا.
Miktarı artan her şey ucuzlar; akıl müstesna. Çünkü, akıl arttıkça değeri de artar. كُلُّ شَيْءٍ إِذَا كَثُرَ رَخُصَ إِلاَّ العَقْلَ فَإِنَّهُ كُلَّمَا كَثُرَ غَلاَ.

Değerlendirme:
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, إِلاَّ istisna edatından sonra gelen isimler, daha önceki isimlerin bağlı olduğu hükmün dışında bulunuyor.
İlk örnekte, öğrencilerin gelmiş oldukları belirtiliyor, ancak, إِلاَّ istisna edatından sonraki kelimenin delalet ettiği Halit, gelmemiştir.
Halit’in durumu diğer öğrencilerin durumu dışındadır.

AKSAMI SEBA

AKSAM-I SEB’A (YEDİ KISIM)

Arapça’da fiiller, içinde illet harfi (و ي ا) bulunup bulunmaması bakımından iki kısma ayrılır: Sahih fiiller, illetli fiiller.

Sahih fiiller üç çeşittir: a) Sâlim b) Mehmûz c) Muzaaf

İlletli fiiller dört çeşittir: a) Misâl b) Ecvef c) Nâkıs d) Lefîf


Fiil sembol olarak 3 harfli (فَعَلَ) kelimesinde gösterilir. Fiilin birinci harfine bu sembolden yola çıkılarak fâu’l-fiil denir. Ortadaki (ع) fiilin ikinci harfini temsil eder ve ayne’l-fiil denir. (ل) harfi de fiilin üçüncü harfini temsil eder ve lâme’l-fiil adını alır. Aşağıdaki konularda bu lafızlar sık sık kullanılacaktır. Şimdi bu fiilleri ve çekimlerini sırayla görelim:

I) SAHİH FİİLLER

A) SÂLİM FİİL

Kuruluşunda harf-i illet denen ي و ا harflerinden biri bulunmazsa veya aynı cins iki harf (şeddeli olarak) yanyana gelmemişse yahut harfleri arasında hemze ( أ ء ) yoksa bu fiile sâlim fiil denir.

fiilleri gibi جَلَسَ -كَتَبَ – فَتَحَ – عَلِمَ

Kırık Çoğullar جمع التكسير en genel hatlarıyla aşağıdaki dört kalıptan gelmektedir:
1- مَفَاعِلُ kalıbı:
Bu kalıpta gelen kelimelerin مَمْنُوعٌ مِنَ الصَّرْفِ gayrimunsarif, yani son harekesi asla esre/tenvin almazlar.
Bu çoğul tipleri işitilerek veya sözlükten öğrenilir.
Örnek:
مِسْطَرَةٌ - مَسَاطِرُ
مَسْجِدٌ - مَسَاجِدُ
دَفْتَرٌ - دَفَاتِرُ
مَجْلِسٌ - مَجَالِسُ
تَجْرِبَةٌ - تَجَارِبُ

2- مَفَاعِيلُ kalıbı:
Bu kalıpta gelen kelimelerin مَمْنُوعٌ مِنَ الصَّرْفِ gayrimunsarif, yani son harekesi asla esre/tenvin almazlar.
Bu çoğul tipleri işitilerek veya sözlükten öğrenilir.
Örnek:
فِنْجَانٌ - فَنَاجِينُ
مِفْتَاحٌ - مَفَاتِيحُ
كُرْسِيٌّ - كَرَاسِيُّ
صُنْدُوقٌ - صَنَادِيقُ

3- أَفْعِلَةٌ kalıbı:
Bu kalıbın dikkat edilmesi gereken herhangi bir özelliği yoktur.
Bu çoğul tipleri işitilerek veya sözlükten öğrenilir.
Örnek:
جَوَابٌ - أَجْوِبَةٌ
مِثَالٌ - أَمْثِلَةٌ
طَعَامٌ - أَطْعِمَةٌ

4- أَفْعُلٌ kalıbı:

Arapçada Fiil Cümlesi

Fiil : Eylem, iş

Özne (Fail) : Eylemi yapan kişi

Nesne (Mef’ul) : Eylemin üzerinde gerçekleşen ikinci isim.

Örneğin; Ahmet elmayı yedi. Yemek --> Fiil, Ahmet --> Özne, Elma --> Nesne

Fiil cümlesi kurulurken başa fiil getirilir. Fiilden hemen sonra fail gelir. Failden sonra Mef’ul gelir.

Mef’ul(Nesne) + Fail(Özne) + Fiil <-- Fiil cümlesi

Failin son harfinin harekesi ‘Ötre’dir (merfu'dur).

Mef’ul’un son harfinin harekesi ise ‘Üstün’dür (mensup'tur). Ancak isim ek alırsa son hareke ‘Esre’ olur.

كَتَبَ مُحَمَّدٌ الرِسَالَةَ : Muhammed mektup yazdı.

شَرِبَ عَلِىٌّ الشَاىَ : Ali çayı içti.

أكَلَ الوَلَدُ التُّفاحَةَ : Çocuk elmayı yedi.

Kim, Ne, Nerede, Ne Zaman



Genel olarak bir fiil cümlesindeki kelimeler "Eylem, Kim, Ne, Nerede, Ne Zaman" kalıbında sıralanır.

مَا;
**(Birinci anlamı) 1. [soru edatı] ne?;
**(Ykinci anlamı) 2. [ismi mevsul] …yaptığı, …olduğu; …yaptığı; …olan şey; ne …olursa, yaparsa;
**(Üçüncü anlamı) 3. [belirsizlik edatı] nekra bir isimden sonra: bir; herhangi bir; لِأَمْرٍ مَا bir şey sebebiyle; يَوْمًا مَا bir gün;
**(Dördüncü anlamı) 4. [olumsuzluk edatı] muzari fiilden önce kullanıldığında şimdiki zamanın olumsuzu: …yapmıyor; …olmuyor; maziden önce kullanıiması halinde dili geçmiş zamanın olumsuzu: …yapmadı; مَا إنْ [kuvvetli] olumsuzluk ifadesi;
**(Beşinci anlamı) 5. [bağlaç] : ..olduğu müddetçe; مَا دُمْتُ حيًا sağ kaldığım müddetçe; ...مَا لَمْ …olmadığı sürece;
**(Altyncı anlamlı) 6. her …olduğunda; …kadar;
**(Yedinci anlamı) 7. harfi cerlerden sonra 'ne …?' anlamyna [ 'ا ' i düşürülerek yazılır]; اِليمَ nereye?; بِمَ ne ile; لِمَ niye; ne diye?; حَتَّي مَا nereye kadar?;

İSM-İ ALET (اسم الآلة)
Fiilden türer ve ait olduğu fiilin kendisiyle işlendiği alete delalet eder. Müteaddi (geçişli) ve sülasi (üç harfli) fiilden türer. Vezinleri:
مِفْعَلٌ مِفْعالٌ مِفْعَلَةٌ مُفْعُلٌ فَعَّالَة

1- (مِفْعَلٌ) vezni:
Minber مِنْبَرٌ - Kaldırmak, yükseltmek نَبَرَ
Eğe, törpü مِبْرَدٌ - Törpüledi بَرَدَ
Yular مِوْقدٌ - Yularından çekti قادَ

2- (مِفْعالٌ) vezni:
Anahtar مِفْتاحٌ - Açtı فَتَحَ
Diş fırçası مِسْواك - Ovdu ساكَ
Terazi مِزانٌ - Tarttı وَزَنَ

3- (مِفْعَلَةٌ) vezni:
Kaşık مِلْعَقةٌ - Yaladı لَعِقَ
Süpürge مِكْنَسَةٌ - Süpürdü كَنَسَ
Cetvel مِسْطَرَة - Çizgi çizmek سَطَرَ

4- (مُفْعُلٌ) vezni:
Elek مُنْخُل - elemek نَخَلَ

5- (فَعَّالَة) vezni:

Arapça Cümle Örnekleri-27 Spordayım



Türkçe Anlamı Okunuşu Arapça Yazılışı


En yakın …..oyun sahası nerede? Eyne ekrabu melab…? أين أقرب ماعب…



Futbol Küretül Kadem كرة القدم
Voleybol Küretü taire كرة طائرة

Tenis Tenis تنيس
Basketbol Küretü sele كرة سلة


Bilardo oyun yeri var mı? Hel yuced melabu bileyardo? هل يوجد ملعب بلياردو

Giriş Kaça? Bi kemid dühul? بكم الدخول

Arapçada Fiiller

Arapçada filler kök harflerinin sayısına göre ikiye ayrılır:
1) Sülasi Fil: Fiilin kök sayısı 3 harften oluşan fiildir.
Örnek : خَرَجَ (Çıktı)

2) Rubai Fiil: Fiilin kök sayısı 4 harften oluşan fiildir.
Örnek: تَرْجَمَ (Tercüme Etti)

Arapçada fiiller kök harflerine ek alıp almaması bakımından ikiye ayrılır:
1) Mücerred (Yalın) Fiil: Fiil köklerine ek almamış olan fillerdir.
Örnek : خَرَجَ (Çıktı) تَرْجَمَ (Tercüme Etti)

2) Mezid (Eklemeli) Fiil: Fiil köklerine ek almış olan fiillerdir. Örnek : عَلِمَ (Bildi) اَعْلَمَ (Bildirdi)

Mezid (Eklemeli) Fiil ikiye ayrılır:
1) Sülasi Mezid Fiil: Kök harfleri 3 harften oluşan fiile başka bir harf eklenmişse buna sülasi mezid fiil denir. Örnek : عَلِمَ (Bildi) اَعْلَمَ (Bildirdi)

2) Rubai Mezid Fiil: Kök harfleri 4 harften oluşan fiile başka bir harf eklenmişse buna rubai mezid fiil denir. Örnek : زَلْزَلَ (Sarstı) تَزَلْزَلَ (Sarsıldı)

İsmi Tafdil
Tanım: bilgili, daha bilgili, en bilgili gibi kıyaslama sıfatlarıdır.

1- Üç harfli fiillerde müzekker isimler için اَفْعَلُ , müennes isimler için فُعْلَى kalıbına sokulur.

2- Dördüncü, beşinci, altıncı ve diğer bazı fiillerin mastarları çift üstün olarak yazılır.
Başına da istenen anlama uygun şu üçlü ism-i tafdillerden biri getirilir:
اَحْسَنُ daha güzel - en güzel
اَقَلُّ daha az - en az
اَوْفَى daha vefalı - en vefalı

İlave Örnekler:
اَسْهَلُ daha kolay - en kolay
اَكْثَرُ daha çok - en çok
اَقْوَى daha güçlü - en güçlü
اَصْعَبُ daha zor - en zor
اَشَدُّ daha şiddetli - en şiddetli

3- İsm-i tafdilden sonra “ مِنْ” getilirse “daha”, getirilmezse “en” anlamıyla çevirilir.
اَسْهَلُ en kolay
مِنْ اَسْهَلُ daha kolay

İsmi Tafdil kalıbının Çekimi
Müzekker Tekil: أَكْبَرُ
Müennes Tekil: كُبْرَى

Müzekker İkil: أَكْبَرَانِ
Müennes İkil: كُبْرَيَانِ

Müzekker Çoğul: أَكْبَرَانِ، أَكَابِرُ
Müennes Çoğul: كُبْرَيَاتٌ، كُبَرُ

Noktalama İşaretleri
عَلاَمَاتُ التَّرْقِيمِ
1. Virgül
١- الفَاصِلَةُ ( ، ): بَعْدَ النِّدَاءِ، وَبَيْنَ أَجْزَاءِ الجُمَلِ
مِثَالٌ: يَا كَمَالُ، اِقْرَأْ، وَيَا عَلِيٌّ، أُكْتُبْ.
2. Noktalı Virgül
٢- الفَاصِلَةُ تَحْتَهَا نُقْطَةُ ( ؛ ): بَيْنَ جُمْلَتَيْنِ إِحْدَاهُمَا سَبَبُ حُدُوثِ الأُخْرَى
مِثَالٌ: إِنْ كُنْتَ مُسَافِرًا إِلَى أَنْقَرَة؛ فَاذْهَبْ بِالقِطَارِ.
3. Nokta
٣- النُّقْطَةُ ( . ): فِي نِهَايَةِ الفِقْرَةِ أَوِ المَعْنَى
المُثَالُ: الكِتَابُ خَيْرٌ جَلِيس.
4. İki Nokta
٤- النُّقْطَتَانِ ( : ): قَبْلَ القَوْلِ المَنْقُولِ أَوْ مَا فِي مَعْنَاهُ
المِثَالُ: قَالَ عَلِيٌّ: ((الجَامِعَةُ مُغْلَقَةٌ اليَوْمَ)).
5. Üç Nokta
٥- عَلاَمَةُ الحَذْفِ ( ... ): لِلدَّلاَلَةِ عَلَى كَلاَمٍ مَحْذُوفٍ مِنَ النَّصِّ
المِثَالُ: وَقَفَ فِي سَاحَةِ الجَامِعَةِ... ثُمَّ بَدَأَ الكَلاَمَ.
6. Soru İşareti
٦- عَلاَمَةُ الاِسْتِفْهَامِ ( ؟ ): بَعْدَ صِيغَةِ السُّؤَالِ أَوِ الاِسْتِفْهَامِ
المِثَالُ: مَا اِسْمُكَ؟
7. Ünlem İşareti

HEMZE (Arap Dilinde)
A. Yaşar KOÇAK
Özet
Özet: Bu makalede, öteden beri dil âlimlerinin eserlerinde üzerinde
çokça durdukları Arap alfabesinin ilk harfi “hemze” ele alınarak bu harfin
anlamı, “hemze” olarak isimlendirilmesinin sebebi, dil âlimlerinin bu
konudaki görüşleri ve “hemze”’nin çeşitleri üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Hemze, sebep, dil, âlim, görüş.
Abstract
In this article, the first letter of Arabic alphabet “Hamza” is taken up
that linguists had discussed in their works all along. The reason why the
letter is named as “hamza”, the views of linguistic about this matter and
kinds of hamza are stressed.
Key words: Hamza, reason, language, linguists, views.
Arapçayı bilenlerin bile yazılışında –zaman zaman- hataya düşme
korkusu taşıdıkları hemze, yazılışı ve mahreci yönüyle Arapça sarf ilmindeki
geniş yeri ve konu olarak az yer işgal ettiği nahiv ilmindeki durumu araştırmaya
değer bir konudur. Nitekim öteden beri dil alimleri kitaplarında “hemze”

1 Sarih (açık ) mastar.
İnmek نُزُولٌ , anlamak فَهْمٌ
نزوله inmesi , فهمه anlaması

2 Müevvel mastar (mastar olarak tevil edilen / mastar anlamı verilen).
Müevvel mastar أَنْ harfi ile muzari veya mazi fiilin bir araya gelmesinden oluşur.

أَنْ يَنْزِلَ inmesi , أَنْ يَفْهَمَ anlaması
بعدَ أَنْ رَجَعَ dönmesinden sonra

1 Sarih (açık ) mastar:
Sülasi mücerred fiillerin (üç harfi de asli olan) mastarları semaidir (Araplardan işitildiği şekliyle öğrenip ezberlenilir). Bunların belirli bir kuralı yoktur.

1 نَزَلَ 2 يَنْزِلُ 3 نُزُولٌ
1 indi (mazi) 2 iniyor / iner (muzari) 3 inmek (mastar).

1 فَهِمَ 2 يَِفْهَمُ 3 فَهْمٌ

1 anladı (mazi) 2 anlıyor / anlar (muzari) 3 anlamak (mastar)

Marife Nekira

Arapçada isimler المعرفة (belirli) ve النكرة (belirsiz) olmak üzere ikiye ayrılır. Şimdi aşağıdaki tabloyu inceleyelim.

الاسم
المعرفة
النكرة
1. Özel isimler

رجب
Recep


فاطمة
Fatıme
2. başında ال takısı olan isimler
Başında ال takısı olmayan isimler
الكتاب
Kitap
كتاب
(herhangi bir) kitap
التلميذة
Öğrenci (bayan)
تلميذة
Herhangi bir kız öğrenci






المعرفة :
1. Özel isimler
2. Başında ال takısı olan isimler.
النكرة: Başında ال takısı olmayan isimler.

اَلْكِتَابُ
Kitap
كِتَابٌ
Herhangi bir kitap
اَلْمُدَرِّسُ
Öğretmen (erkek)
مُدَرِّسٌ
Herhangi bir öğretmen (erkek)
اَلْمُدَرِّسَةُ
Öğretmen (bayan)
مُدَرِّسَةٌ
Herhangi bir öğretmen (bayan)

* Bir ismi marife yapınca (yani başındaki ال takısını kaldırınca) kelimenin son harekesi iki ötre olur.

Arapçada isimler المعرفة (belirli) ve النكرة (belirsiz) olmak üzere ikiye ayrılır.

المعرفة (belirli):

1. Özel isimler