1 Sarih (açık ) mastar.
İnmek نُزُولٌ , anlamak فَهْمٌ
نزوله inmesi , فهمه anlaması

2 Müevvel mastar (mastar olarak tevil edilen / mastar anlamı verilen).
Müevvel mastar أَنْ harfi ile muzari veya mazi fiilin bir araya gelmesinden oluşur.

أَنْ يَنْزِلَ inmesi , أَنْ يَفْهَمَ anlaması
بعدَ أَنْ رَجَعَ dönmesinden sonra

1 Sarih (açık ) mastar:
Sülasi mücerred fiillerin (üç harfi de asli olan) mastarları semaidir (Araplardan işitildiği şekliyle öğrenip ezberlenilir). Bunların belirli bir kuralı yoktur.

1 نَزَلَ 2 يَنْزِلُ 3 نُزُولٌ
1 indi (mazi) 2 iniyor / iner (muzari) 3 inmek (mastar).

1 فَهِمَ 2 يَِفْهَمُ 3 فَهْمٌ

1 anladı (mazi) 2 anlıyor / anlar (muzari) 3 anlamak (mastar)

Sülasî mücerred bir fiile bir, iki, üç ... harf ilave edilek oluşturulan fiilerin mastarları ise kıyasîdir, diğer bir deyişle aynı kalıptadır. İf’âl babı, te’îl babı, mufa‘ale babı, istif’âl babı ... adlarıyla anılan bu mastarlar kurallıdır. Bu baplardaki fiiller aynı kalıpta olur, mastarları tektir.
Mesela if’âl babına giren sülasî mücerred fiillerin (sülasî iken mastarları farklı farklı da olsa) mastarları if’âl kalıbında gelir.
1 نَزَلَ 2 يَنْزِلُ 3 نُزُولٌ ـــ 1 أَنْزَلَ 2 يُنْزِلُ 3 إِنْزَالٌ
1 indi 2 iniyor / iner 3 inmek ------ 1 indirdi 2 indiriyor 3 indirmek (if’âl babından mastar)





2 Müevvel mastar
أَنْ + mansub fiili muzari
أَنْ + الفعلُ المضارعُ المنصوبُ ... : ...mak, ...mek
أُرِيدُ أَنْ أَتَعَلَّمَ ... öğrenmek istiyorum
1 تَعَلَّمَ ، 2 يَتَعَلَّمُ ، 3 تَعَلُّمٌ
1 öğrendi (mazi) 2 öğreniyor (muzari) 3 öğrenmek (mastar )


1 Öğrenmek istiyorum (Arapçayı).
أُرِيدُ أَنْ أَتَعَلَّمَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ
أُرِيدُ تَعَلُّمَ اللُّغَةِ العَرَبِيَّةِ
2 Gitmek istiyorum (eve).
أُرِيدُ أَنْ أَذْهَبَ إِلَى البَيْتِ
أُرِيدُ الذَّهَابَ إلَى البَيْتِ
3 Anlamak istiyorum (Kur’ân’ı).
أُرِيدُ أَنْ أَفْهَمَ القُرْآنَ
أُرِيدُ فَهْمَ القُرْآنِ
4 Kalmanı istiyoruz (burada).
نُرِيدُ أَنْ تَبْقَى هُنَا
نُرِيدُ بَقَاءَكَ هُنَا
Not: Sarih mastarlar şayet bir şeye muzaf değilseler el takılı olarak kullanılırlar. 2. cümlede olduğu gibi.


Önemli not: Sarih mastarlar farklı şahıslarla da kullanılsa (sen, o, biz, onlar vb.) tek bir yazılışı vardır.
Misal:
خُرُوجٌ çıkmak (sarih mastar)

خُرُوجُكَ من الصَّفِّ
Sınıftan çıkman
خُرُوجُنَا من الصَّفِّ
Sınıftan çıkmamız
خُرُوجُهُمَا من الصَّفِّ
O ikisinin sınıftan çıkması
خُرُوجُ الطَّالِبِ من الصَّفِّ
Öğrencinin sınıftan çıkması
خُرُوجُ الطَّالِبَاتِ من الصَّفِّ
Kız öğrencilerin sınıftan çıkması


Ancak müevvel mastarın şahıslara göre fiil çekimi değişir.

Misal:

Sınıftan çıkmanı istiyor. (sen erkek)
يُرِيدُ أَنْ تَخْرُجَ مِنَ الصَّفِّ.
Sınıftan çıkmalarını istiyor. (o iki erkek)
يُرِيدُ أَنْ يَخْرُجَا مِنَ الصَّفِّ.
Sınıftan çıkmamı istiyor.
يُرِيدُ أَنْ أَخْرُجَ مِنَ الصَّفِّ.
Sınıftan çıkmalarını istiyor. (o bayanlar)
يُرِيدُ أَنْ يَخْرُجْنَ مِنَ الصَّفِّ.
Sınıftan çıkmanızı istiyor. (siz erkekler)
يُرِيدُ أَنْ تَخْرُجُوا مِنَ الصَّفِّ.

أَنْ li ve أَنْ siz olarak fiili muzarinin çekimi

1هُوَ يَذْهَبُ 2 هُمَا يَذْهَبَانِ 3 هُمْ يَذْهَبُونَ
2 هِيَ تَذْهَبُ 2 هُمَا تَذْهَبَانِ 3 هُنَّ يَذْهَبْنَ

1 أَنْتَ تَذْهَبُ 2 أَنْتُمَا تَذْهَبَانِ 3 أَنْتُمْ تَذْهَبُونَ
1 أَنْتِ تَذْهَبِينَ 2 أَنْتُمَا تَذْهَبَانِ 3 أَنْتُنَّ تَذْهَبْنَ

1 أَنَا أَذْهَبُ 2 نَحْنُ نَذْهَبُ 3 نَحْنُ نَذْهَبُ
Not: Fiili muzari normalde merfûdur (harekesi ötredir). Ancak nasb ve mastar harfi olan أَنْ harfi fiili muzarinin sonunu nasb eder. Fiili muzarinin nasblık durumu şu şekillerde olur:
Fetha harekesi ile: أَنْ يَذْهَبَ , أَنْ تَذْهَبَ , أَنْ أَذْهَبَ , أَنْ نَذْهَبَ
Ef’âli hamsenin (beş fiil, yukarıdaki çekimde altı çizili olanlar) nunları düşer:
أَنْ يَذْهَبَا , أَنْ يَذْهَبُوا , أَنْ تَذْهَبَا , أَنْ تَذْهَبُوا , أَنْ تَذْهَبِي
يَذْهَبْنَ (o bayanlar) ile تَذْهَبْنَ (siz bayanlar) mebnidir (son harekesi hiç değişmez)

1 أَرَادَ 2 يُرِيدُ 3 إِرَادَةٌ

1 istedi (mazi) 2 istiyor (muzari) 3 istemek (mastar)

1هُوَ يُرِيدُ أَنْ يَذْهَبَ 2 هُمَا يُرِيدَانِ أَنْ يَذْهَبَا 3 هُمْ يُرِيدُونَ أَنْ يَذْهَبُوا
1 هِيَ تُرِيدُ أَنْ تَذْهَبَ 2 هُمَا تُرِيدَانِ أَنْ تَذْهَبَا 3 هُنَّ يُرِدْنَ أَنْ يَذْهَبْنَ

1 تُرِيدُ أَنْ تَذْهَبَ 2 تُرِيدَانِ أَنْ تَذْهَبَا 3 تُرِيدُونَ أَنْ تَذْهَبُوا
1 تُرِيدِينَ أَنْ تَذْهَبِي 2 تُرِيدَانِ أَنْ تَذْهَبَا 3 تُرِدْنَ أَنْ تَذْهَبْنَ

1 أُرِيدُ أَنْ أَذْهَبَ 2 نُرِيدُ أَنْ نَذْهَبَ 3 نُرِيدُ أَنْ نَذْهَبَ
Konuyla ilgili kısa bir parça
السلامُ عليكم.
وعليكم السلام.
مَنْ أَنْتَ؟
أَنَا طَالِبٌ يَدْرُسُ فِي كُلِّيَّةِ الإِلَهِيَّاتِ.
Ben ilahiyat fakültesinde okuyan bir öğrenciyim.
وَمَنْ هُمْ؟
Ya onlar kim?
قَالُوا لِي إِنَّهُمْ مُهَنْدِسِينَ.
Bana mühendis olduklarını söylediler.
مَاذَا تُرِيدُ؟
Ne istiyorsun?
أُرِيدُ أَنْ اَتَعَلَّمَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ. / أُرِيدُ تَعَلُّمَ اللُّغَةِ العَرَبِيَّةِ.
Arapça öğrenmek istiyorum.
وَهُمْ مَاذَا يُرِيدُونَ؟
Ya onlar ne istiyorlar.
لاَ أَعْلَمُ مَاذَا يُرِيدُونَ. اِسْأَلْهُمْ فَلَمْ يَقُولُوا لِي شَيْئًا.
Ne istediklerini bilmiyorum. Onlara sor, zira bana bir şey söylemediler.
لِمَاذَا تُرِيدُ أَنْ تَتَعَلَّمَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ؟ / لِمَاذَا تُرِيدُ تَعَلُّمَ اللُّغَةِ العَرَبِيَّةِ.
Niçin Arapça öğrenmek istiyorsun?
لِأَفْهَمَ القُرْآنَ حِينَ قَرَأْتُ آيَاتِهِ. / لِفَهْمِ القُرْآنِ حِينَ قَرَأْتُ آيَاتِهِ
Ayetlerini okuduğumda Kuranı anlamak için.
Not: Fiili muzarinin başına li ve hatta gelince gizli bir en ile mansub olur. Burda olduğu gibi.
ألِهذَا السَّبَبِ تُرِيدُ أنْ تَتَعَلَّمَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ؟ / ألِهذَا السَّبَبِ تُرِيدُ تَعَلُّمَ اللُّغَةِ العَرَبِيَّةِ؟
Arapçayı bu yüzden mi öğrenmek istiyorsun?
بِالطَّبْعِ لاَ، هُنَاكَ أَسْبَابٌ أُخْرَى.
Tabi ki hayır. Başka sebepler de var.
مِثْلَ مَاذَا؟
Ne gibi?
أُرِيدُ أَيْضًا أَنْ أَقْرَأَ الصُّحُفَ وَالجَرَائِدَ العَرَبِيَّةَ وَ (أَنْ) أَتَكَلَّمَ مَعَ الَّذِينَ يَتَكَلَّمُونَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ.
أُرِيدُ أَيْضًا قِرَاءَةََ الصُّحُفِ وَالجَرَائِدِ العَرَبِيَّةِ وَ التَّكَلُّمَ مَعَ الَّذِينَ يَتَكَلَّمُونَ اللُّغَةَ العَرَبِيَّةَ.
Ayrıca Arapça gazete ve dergileri okumak ve Arapça konuşanlarla konuşmak istiyorum.
إِنِّي عَلَى يَقِينٍ مِنْ أَنَكَ سَتَنَالُ مُبْتَغَاكَ. فَلْيَكُنِ اللهُ فِي عَوْنِكَ.
İstediğine ulaşacağına eminim. Allah yardımcın olsun.
فَمَنْ كَانَ اللهُ فِي عَوْنِهِ فَلَنْ يَخِيبَ أَمَلُهُ.
Zira Allahın yardımında olduğu (yardım ettiği) kişinin ümidi boşa çıkmaz.


Müevvel mastarla ilgili örnek âyetler:

Müevvel mastarla ilgili örnek âyetler:


1) وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ. البقرة67

2) إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا. النساء150

3) قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلَا يُطْعَمُ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ. الأنعام14

4) فَمَا كَانَ دَعْوَاهُمْ إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا إِلَّا أَنْ قَالُوا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ. الأعراف5

5) أَوَعَجِبْتُمْ أَنْ جَاءَكُمْ ذِكْرٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَلَى رَجُلٍ مِنْكُمْ لِيُنْذِرَكُمْ وَلِتَتَّقُوا وَلَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ. الأعراف63


والله من وراء القصد