Arapçada Beş İsim (Esma’ul Hamse)

Arapçada Beş İsim (Esma’ul Hamse)
Beş ismin neler olduğunu sayabilmek Beş isim şunlardır: sahip ذو ُ – ağız ﻓﻢ ٌَ – kayınpeder ﺣﻢ ٌَ - erkek kardeş أخ ٌَ – baba أب ٌ َ Beş ismin i’rab özelliklerini açıklayabilmek
Beş isim, mütekellim yâ’sından başka bir zamir veya isme muzâf olduğunda harekeler yerine harflerle i‘râb edilir. Ref halinde vav ile merfu‘: Kardeşin geldi ﺟﺎء أﺧﻮك َ ََُ َ

Nasb halinde elif (ا) ile mansûb: Kardeşini gördüm رأﻳﺖ أﺧﺎك َ َََ ُ َْ Cer halinde ise yâ (ي) ile mecrûr olur: Kardeşine uğradım ﻣﺮرت ﺑﺄﺧﻴﻚ ُ ََْ َ َِِ Mütekellim yâ’sına muzâf olursa ref, nasb ve cer durumlarında irabı takdiri olur. ﺟﺎء أﺧﻲ ََِ َ - رأﻳﺖ أﺧﻲ ََِ ُ َْ – ﻣﺮرت ﺑﺄﺧﻲ َِِ ُ ََْ Beş ismin müfred, tesniye ve cemi kullanımlarını ayırt edebilmek
Beş isim herhangi bir isme muzâf olmadan kullanılırsa harekelerle i‘râb edilir. ﺟﺎء أب ٌ ََ َbir baba geldi - رأﻳﺖ أﺑﺎ ًََ ُ َْbir babay ı gördüm – ﻣﺮرت ﺑﺄب ٍَِ ُ ََْbir babaya u ğradım Beş isim tesniye olarak kullanıldığında ref halinde elif (ا), nasb ve cer halinde yâ (ي) harfleri ile i‘râb edilir. ﺟﺎء أﺑـ َََ َ ﻮان ِ َ / رأﻳﺖ أﺑـﻮﻳﻦ ِْْ ََََ /ﻋﻠﻰ ُ َ َ ﺳﻠﻤﺖ ُ ْﱠَ أﺑـﻮﻳﻦ َََِْ Beş isim tesniye olarak bir isme muzâf olursa nunları düşer. ﺟﺎء أﺑـﻮاﻛﻤﺎ َُ ََ ََ َ - رأﻳﺖ ُ ََْ أﺑـﻮﻳﻜﻤﺎ ََََُْ ﻓﻢ، ﺣﻢ، أخ، أب ٌ ََ ٌ ٌٌ َ َ isimleri çoğul olarak kullanıldıklarında harekelerle i‘râb edilirler. ذو ُ ise cemi müzekker sâlim gibi ref halinde vav, nasb ve cer halinde yâ ile i‘râb edilir. اﻵﺑﺎء ﻣﺴﺆوﻟﻮن ﲡﺎﻩ أﺳﺮﻫﻢ ََِِْ . -إﺧﻮة ََُِ َ ُ ُْ َُ ٌ اﳌﺆﻣﻨﻮن . -اﻟﻌﻠﻢ ََِْ ُُِْ ِ ﺟﺎء ذوو ِْ َُ َ َ . Beş ismin kullanım farklılıklarını tespit edebilmek ذو ُ ismi sadece isimlere muzâf olarak kullanılmaktadır. Zamirlere muzâf olarak kullanımı yoktur. Ayrıca çoğulu da cemi müzekker salim şeklinde olmaktadır. ﻓﻢ، ﺣﻢ، أخ، أب ٌ ََ ٌ ٌٌ َ َ isimleri ise hem zamirlere hem de isimlere muzâf olarak kullanılmaktadır. Bu isimlerin çoğulları ise mükesser cemi (kırık çoğul) şeklinde olmaktadır.

Konular