Arap Dili

Arap Dili Arap Dili

Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı:32, Erzurum 2009
HASSÂN B. SÂBİT*
W. „ARAFAT**
Çev. Süleyman TÜLÜCÜ***
ÖZET
Hassân b. Sâbit b. el-Münzir b. Harâm, Yesrib (daha sonra Medîne)‟deki
Hazrec kabilesinden, geleneksel olarak Hz. Peygamber‟in “resmî şairi” (poet
laureate) olarak tanınmış, daha doğru olarak, İslâm‟ın doğuşu ile ilişkilendirilmiş olan
birkaç şairin en ünlüsü ve Câhiliyye [dönemin]‟de de şöhret kazanmış olan biri.
Yesrib‟de doğdu. Gençliğinde Hîre ve Şam‟a seyahat etti. Gassânî ve Lahmî
hükümdarlarına methiyeler yazdı. Sonra Medîne‟ye yerleşti, burada, Hz.
Muhammed‟in gelmesinden sonra İslâm‟ı kabul etti ve onu müdafaa etmek için şiirler
yazdı. Sık sık şiir yarışmalarını kazanan, zamanın en iyi şairlerinden biri idi. İlk
Müslümanların, İslâm öncesi kabiliyetlerini İslâm davası için nasıl kullanabildikleri
hususunda önde gelen bir örnekti.
Hz. Peygamber ona cariyesi Sîrîn‟i verdi. Hassân‟ın, bir vesile şiirde istidat

ARAPÇA 2 DERSİNİNİN NOTLARI

TÜREYİŞ YÖNÜNDEN İSİMLER 1.ÜNİTE
2’ye ayrılır.1-CAMİD 2-MÜŞTAK
CAMİD:İsmin doğal halidir.Ek almamıştır.Herhangi bir fiilden türememiştir.
gibi المثل: عين ماء
MÜŞTAK:Başka bir kelimeden türetilen isimdir.
gibi المثل: جلس=مجلس كتب=مكتب
MÜŞTAK İSİMLERİN ÇEŞİTLERİ 2ye ayrılır.
1.Fiileden türeyen isimler onlarda 8 çeşittir.
2. İsimden türeyen isimler toplam 2 çeşittir.
FİİLDEN TÜREYEN İSİMLER
1.İSMİ FAİL=İsmi yapanı gösterir.
yapılışı=Eğer fiil 3 harfli ise فاعِلٌkalıbında yapılır.
yazan: كتب = كاتِبٌ:yazdı
giden: ذهب = ذاهِبٌ :gitti
Eğer fiil 3 harften fazla ise başına ötreli mim getirilir. sondan bir önceki
harfin harekesi kesra olur.
öğretmen: عَلَّمَ = مُعَلِّمٌ :öğrettimütercim:تَرْجَمَ = مُتَرْجِمٌ :tercüme etmek
2.İSMİ MEFUL=İsmi meful fiilin ifade ettiği işten etkilenendir ve edilgendir.
yapılışı=Eğer kalıp 3 harfli ise;
yazılmış: كتب = مَكْتُوبٌ:yazdı
kesilmiş: قطع = مَقْطُوعٌ :kesti

Şart Edatları - الشرط و أدواته
مَنْ صَبَرَ نَالَ مَقْصَدَهُ (مَنْ)her kim -
Sabreden maksadına ulaşır.
مَا تَقْرَأْ تَسْتَفِيدْ مِنْهُ (مَا) ne… -
Sabreden maksadına ulaşır.
مَهْمَا تَفْعَلْ تُسْئَلْ عَنْهُ (مَهْمَا) her defasında -
Ne yaparsan ondan sorulursun.
أَيُّ كِتَابٍ تَقْرَأْ أَقْرَأْ (أَيُّ) hangi -
Hangi kitabı okursan okurum.
مَتَى تَذْهَبْ أَذْهَبْ (مَتَى)ne zaman -
Ne zaman gidersen giderim.
أَيَّانَ تَكُنْ مُجْتَهِدًا تُحْتَرَمْ (أَيَّانَ) ne zaman -
Çalışkan olduğunda saygı görürsün.
أَيْنَ تَذْهَبْ أَصْحَبْكَ (أَيْنَ)nerede -
Nereye gidersen sana arkadaşlık ederim.
أَنَّى يَنْزِلْ ذُو العِلْمِ يُكْرَمْ (أَنََّى)nereye -
İlim sahibi nereye varırsa hürmet görür.
حَيْثُمَا يَنْزِلْ المَطَرُ يَنْمُ الزَّرْعُ (حَيْثُمَا)her nerede -
Yağmur nereye yağarsa bitki gelişir.
إِذْمَا تَفْعَلْ شَرًّا تَنْدَمْ (إِذْمَا)eğer -
Kötülük yaparsan pişman olursun.
كَيْفَمَا تَجْلِسْ أَجْلِسْ (كَيْفَمَا)nasıl -
Nasıl oturursan otururum.

LEYSE’YE BENZEYEN HARFLER (الأحرف المشبهة بليس)
Bilindiği gibi (ليس) nakıs fiillerdendir. Nakıs fiillerse ismini ref, haberini nasbeder. Bu harfler de (ليس) gibi isim cümlesinin önüne gelerek hem manasını olumsuz yapar, hem de ismini ref, haberini nasbeder.
(ليس) ye benzeyen harfler:
ما، لا، إنْ، لات
1- (ما):
Öğrenci çalışkan değildir. ما الطالبُ مجتهدا
İspiyonculuk iyi huy değildir. ما لاوِشايةُ نِعمَ الخلقِ

2- (لا):
Hiçbir hasetçi övülmüş değildir. لا حَسُودٌ محمودا
Hiçbir cadde kalabalık değildir. لا شارِعٌ مُزدحما

3- (إنْ):
Amcamın oğlu öğrenci değildir. إنْ ابنُ عمّي طالبا
Şefik hilekâr değildir. إنْ شفيقٌ مُحتالا

4- (لات):
Dinlenme vakti değildir. لاتَ وقتَ راحةٍ
Artık kaçıp kurtulmak zamanı değildir. لاتَ حينَ مناصٍ

(ما) nın (ليس) Gibi Amel Etmesi ve Özellikleri:

İsim Cümlesi

Arapçada iki tür cümle vardır.
1. İsim Cümlesi: İsimle başlayan cümleye isim cümlesi denir.
2. Fiil Cümlesi: Fiille başlayan cümleye fiil cümlesi denir.

Bu dersimizde isim cümlesini göreceğiz.


İsim cümlesi şöyle yapılır :
الكتاب / اَلْمُفِيدُ
Kelimelerini örnek olarak alalım.
الكتاب kitap
المفيد faydalı anlamlarına gelir.
Bu iki kelimeden “kitap faydalıdır” cümlesini kurabiliriz.

الكتاب kelimesini başa alıyorum. المفيد kelimesinin başındaki ال takısını kaldırıyorum.
الكتاب مفيدٌ

* İsim cümlesini harfi cer kullanarak da yapabiliriz.

Buna örnek olarak da şu kelimeleri verelim.
التلميذ / في / الصف
التلميذ öğrenci
في içinde
الصف sınıf anlamlarına gelir.
Bu kelimelerden de “öğrenci sınıftadır” cümlesini kuralım.
التلميذُ في الصفِّ.

İsim Cümlesinin Öğeleri

İsim cümlesinin iki öğesi vardır.
1. المبتدأ mübteda: Cümleye başlangıç kelimesidir. Son harekesi ötre olur.

ÖZ: Muhataba göre açık ve kusursuz bir söylem geliştirmenin kurallarını
inceleyen belâgat, “meânî, beyân ve bedîʽ” olmak üzere üçe ayrı-
lır. Meânî, sözün yerinde kullanılması için gerekli kuralları, beyân ile
bedîʽ ise edebî sanatlar genel başlığı altında görülen anlam ve söz sanatlarını
içerir. Anlam sanatları içinde yer alan teşbîh ve teşbîhten doğan
mecâzlar yani istiâre türleri, günlük konuşma ve yazı dilinin önemli unsurlarını
oluşturmaktadır. Bu makalede öncelikle belâgatin Arap, Fars ve
Türk edebiyatlarındaki gelişiminden kısaca söz edilecek, daha sonra Kazvînî’nin
Telhîs’inden başlanarak çoğu Tanzimat sonrasında Türkçe olarak
kaleme alınmış on bir belâgat kitabının “teşbîh” ve “istiâre” hakkında yapılmış
tarif ve tasnifleri sistemli bir biçimde ortaya konarak topluca de-
ğerlendirilecek; sonuç kısmında da küçük bir tartışma açılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Belâgat, beyân, hakîkat, teşbîh, mecâz, istiâre

Arap Halkın Yaygın Olarak Kullandığı Bazı Tabirler-1

Türkçe Anlamı Okunuşu Arapça Yazılışı

Bozuk Harban خربان
İstemiyorum Ma ebğa ما أبغى
Yok Ma fiş ما فيش
Hiç Yok Merre mafiş مر ما فش
Dışarı / İçeri Berre / cüvva بر جوا
Niçin Liş ليش
Küstüm Ene zelan أنا زعلان
Anne / Baba Mama / Baba ماما / بابا

İSİMLERDE CİNSİYET
Müzekker (Eril) – Müennes (Dişil)

İsimlerde Cinsiyet: Arap dilinde kelimeler dil bilgisi yönünden müennes (dişil) ve müzekker (eril) olarak iki tür cinsiyete sahiptir. Bunlar genellikle varlıkların doğal cinsiyetine uyarlar. Doğada erkek olan canlılar müzekker, dişi olan canlıklar müennes kabul edilir. Fakat bu kuralın istisnaları vardır.

İsimlerin müennes (dişi) olma kuralları:
1- Doğal dişi isimler.
Örnek:
أُمٌّ (anne)
أُخْتٌ (kız kardeş)
بِنْتٌ (kız çocuğu)

2- Kasaba, şehir, ülke ve kabile isimleri müennes (dişi) kabul edilir.
Örnek:
قُرَيْشٌ (Kureyş)
مِصْرٌ (Mısır)
مَكَّةٌ (Mekke)

3- Vücudun çift olan azaları, organları münnes (dişi) olarak kabul edilir.
Örnek:
عَيْنٌ (Göz)
أُذْنٌ (Kulak)
يَدٌ (el)

4- Son harfi ta-yı marbuta (ة - ـة) ile biten isimler çoğunlukla münnes (dişi), müfred (tekil) kabul edilir.
Örnek:
مَدِينَةٌ (şehir)
مُحَافَظَةٌ (şehir)
لَيْلَةٌ (bir gece)
سَفِينَةٌ (gemi)
كَبِيرَةٌ (büyük)

İrabı anlamak isteyen herkesin 100 şeyi bilmesi lazımdır. Bu 100 şeyden 60 tanesine AMİL , 30 tanesine MAMUL , 10 tanesine de İRAB denir.

AMİLLER :

Cümle içinde kelimenin son harekesini belirleyen kelimelere AMİL denir. İki kısımdır. A ) lafzi amiller B ) manevi amiller.

Lafzi amiller de 2 kısımdır. 1) semai amiller 2) kıyasi amiller .

SEMAİ LAFZİ AMİLLER : adet olarak 49 tanedirler ve 5 bölüme ayrılırlar.

Semai : bir kaidesi olmayan , araplardan duyulan demektir. Kıyasi : kaidesi olan.
Lafzi : dille söylenen demektir.

A – ( semai lafzi amillerden birincisi ) : bir ismin sonunu cerr ( esre ) eden harflerdir ki bu harflere “ harfi cerr” ve “harfi izafet” denilir. Bunlar 20 tanedirler.

1- (ﺐ ) “ BA” harfidir .

örnek : ﻪﻟﻟﺎﺑ ﺖﻧﻣﺁ (amentu billahi) (ALLAH a inandım) gibi.


2- ( ﻥﻣ ) “ min” harfidir .

örnek : ﺏﻧﺬ ﻝﻛ ﻥﻣ ﺖﺑﺗ ( tubtu min kulli zenbin ) ( bütün günahlardan tövbe ettim) gibi.


3- ( ﻰﻟ ﺇ ) “ ila” harfidir.

Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
2015/1, c. 14, sayı: 27, ss. 147-181.
Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015/1, c. 14, sayı: 27
İBNÜ’L-CEZERÎ’NİN MUKADDİME’SİNİN MEHMED EMİN
TOKÂDÎ’YE AİT MANZUM TERCÜMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Selahattin ÖZ *
Özet: Bu çalışmada; asırlarca Osmanlı medreselerinde ezberletilerek okutulan İbnü’l-Cezerî’ye ait
Mukaddime isimli manzum 109 beyitlik kısa tecvid çalışmasının üzerine Mehmed Emin Tokâdî
tarafından yapılan tercüme, diğer nüshaları da dikkate alınarak değerlendirilecektir. Tokâdî’nin
bu eseri sadece bir tercümeden ibaret olmayıp bazen kavramsal tanımlamalar, bazen tanımlar
için örneklemeler, bazen de kapalı olan konularda detaylı açıklamalar şeklinde özgün bir
tercüme şerh eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Tokâdî’nin tercüme ve şerhinde Mukaddime
adlı esere ne gibi ilaveler yaptığı, bu açıklayıcı ilavelerin nitelik ve nicelik bakımından tahlili,

İsimlerde Teklik, İkilik, Çokluk (Müfret, Tesniye, Cemi)

İSİMLERDE TEKLİK, İKİLİK, ÇOKLUK (Müfret-Tesniye-Cemi)

A-Teklik isim (Müfret): Tek bir varlığı gösterir:
Çocuk طفل adam رجل ev بيت
B-İkilik isim (Müsenna): İki varlığı gösterir. Müfret ismin sonuna ا ن eklenerek yapılır.
İki kalem قلمان ß bir kalem قلم
İki mektep مدرستان ß bir mektep مدرسة
C-Çokluk ismi (Cemi): Aynı cinsten birçok varlığı gösterir. Üç bölümde incelenir.
1-Cemi Müzekker Salim: Erkek olan veya sayılan varlıkların isimleri, sonlarına ون eklenerek çoğul yapılır.
Öğretmenler معلمون ß Öğretmen معلم
2-Cemi Müennes Salim: Dişi olan veya sayılan bir varlığı gösteren ismin sonuna ات eklenerek çoğul yapılır.
Hanım öğretmenlerمعلمات ß Hanım öğretmen معلمة
3-Cemi Mükesser: Tekil kelimenin yapısı, biçimi değiştirilerek elde edilen çokluktur.

T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ARAP DİLİ EĞİTİMİ BİLİM DALI
KIRGIZCADAKİ ARAPÇA KELİMELER ve BUNLARIN ARAPÇA
ÖĞRENİMİNDEKİ YERİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
HAZIRLAYAN
Erkinbek KUNDUZOV
DANIŞMAN
Prof. Dr. Emrullah İŞLER
Ankara–2006
i
ÖZET
Giriş, sonuç ve üç bölümden oluşan bu çalışma Kırgız Türkçesindeki Arapça
alıntı kelimelerin ses ve anlam düzeyleri bakımından uğradıkları değişiklikleri
belirterek bu değişikliklerin Arapça öğrenimindeki olumsuz yönlerini göstermeyi
amaçlamaktadır.
Giriş bölümünde, çalışmanın önemi, amacı ve alanı üzerinde durulmuştur.
Birinci bölümde, diller arası kelime alış-verişi ve yabancı dil öğretimi, Kırgız
ve Kırgızcadaki yabancı kelimeler ile Arapçadan Kırgızcaya kelime geçişinin
tarihçesi başlıkları altında Kırgızcadaki Arapça alıntı kelime olgusu ele alınmıştır.
İkinci bölümde, Kırgızcadaki Arapça alıntı kelimelerin uğradıkları ses
olayları ünlüler ve ünsüzler olarak iki ana grupta verilmiş, ardından bu kelimelerin

Türkçe Anlamı Okunuşu Arapça Yazılışı
1 vahid / ehedun (وَاحِدٌ (أَحَدٌ
2 isnani اِثْنَانِ
3 selasetün ثَلاَثَةٌ
4 erbaatün أَرْبَعَةٌ
5 hamsetün خَمْسَةٌ
6 sittetün سِتَّةٌ
7 sebatün سَبْعَةٌ
8 semaniyetün ثَمَانِيَةٌ
9 tısatün تِسْعَةٌ
10 aşeretün عَشَرَةٌ

KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi
6 (2005) s. 129-150
Edebiyat Tarihi Ve Arap Romanı∗
Roger ALLEN ∗∗
Çev.: Yrd.Doç.Dr.Faruk ÇİFTÇİ
∗∗∗
Giriş
Edebiyat tarihçilerinin gerekli ancak talihsiz görevlerinden
birisi de sürekli kendilerine değişim surecinin kurallarını
hatırlatmak zorunda olmalarıydı. Yani edebiyat tarihlerinin de
kendi tarihleri vardır. Bir edebiyat araştırmacısının üzerinde
çalıştığı konu ve alan Arap dünyasındaki roman yazma gelene-
ği gibi, geniş ve çeşitli olduğunda ve XX. yy.’da bu bölgede
meydana gelmiş iç ve dış etkilerin hızını fark ettiğinde, birkaç
on yıl önce yazılmış edebiyat tarihi versiyonlarının en azından
gِözden geçirilmesinin hatta yeniden yazılmasının gerektiğini
öğrenmek bize şaşırtıcı gelmemelidir. Böylece bugünün bakış
açısıyla (2001) Arap romanı, mesela 1967 öncesi dönemdekinden
romanın tabiatı, yönelimi, hacmi, ve Arapça örnekleri
açısından çok farklı görünmektedir. Bu makalede, Arap roman

Türkçe Anlamı Okunuşu Arapça Karşılığı

Sen Arap mısın? Hel ente arabi? هَل أنتَ عَرَبي؟
Hayır, ben Türküm La, ene Türki !لا, أنا تُركي
Hayır La لا
Evet, ben Arabım Neam, ene Arabi .نعم, أنا عربي
Evet Neam نَعم
İsmin ne? Ma ismuke ماَ إسْمُكَ؟
İsmim…. İsmi…. …إسمي