NİHA D M. ÇETİN
ARAPÇ A BİRKAÇ DARB-I MESELİN VE ŞEYHÎ 'NİN HAR-NÂME 'SlNDE İŞLEDİĞİ HİKÂYENİN MENŞEİ HAKKIND A
ARAPÇ A BİRKAÇ DARB-I MESELİN VE ŞEYHÎ 'NİN
HAR-NÂME 'SlNDE İŞLEDİĞİ HİKÂYENİN MENŞEİ HAKKIND A
NİHA D M. ÇETİN
I
XV . asır Türk şâirlerinden Şeyhî, başından geçen acı bir hâdise
üzerine Har-nâme adlı meşhur küçük mesnevisini nazmetmişti. Şâiri
içten feryâda sevkeden musîbet, edebiyat tarihi için mes'ut bir vesile
oldu: Çok eski bir fablden büyük bir san'at eseri doğdu.
Har-nâme 'de işlenilen kıssanın çekirdeğini teşkil eden fabl, zamanla
ve yayıldığı muhitlere göre bâzı değişikliklere uğramıştır. Bu yazıda
bu öğüt verici kıssanın tesbit edilebilen izleri, Arap edebiyatındaki birkaç
darb-ı meselden hareket edilerek gösterilmeye çalışılacaktır.
Bahis mevzûu hikâye ile alâkalı olmak üzere Arapça'da birkaç darb-ı
mesel vardır. Bunların bir kısmında kulaklarını kaybeden hikâye kahramanının
hangi hayvan olduğu zikredilmez. Bu darb-ı mesellerin biri
şudur
1 :
.«o l j^l) ! _!l.k f
( Boynuz isteyip kulağı kesilen gibi. )
ARAPÇA'DA KELİMELERİN MÜZEKKERLİK VE MÜENNESLİK KEYFİYETİNE DAİR MÜSTAKİL ESERLER
ARAPÇA'DA KELİMELERİN MÜZEKKERLİK VE
MÜENNESLİK KEYFİYETİNE DAİR
MÜSTAKİL ESERLER
NİHA D M. ÇETİN
K
elimelerinde müzekkerlik ve müenneslik keyfiyyeti bulunan
dillerden biri de Arapçadır. Arapça kelimelerin müzekkerlik
ve müennesliği bu dilin sarf ve nahvinde geniş, girift ve
geniş olduğu kadar da ehemmiyetli bir yer işgal eder.
Keyfiyyet bakımından, Arapçada isimler, mu'anna t vemudak -
k a r olmak üzere iki kısma ayrılır. En basit ve kısa târifi ile, müzekker
isimler, lâfzı veya takdirî olarak te'nîs alâmeti taşımıyan isimlerdir.
Bunun mukabili olan kelimelerse müennes kabûl edilir.
Müennes isimlerden bir kısmı, erkeklerine delâlet eden müstakil
karşılıkları bulunan isimlerdir ki, bunlara mu'anna t haqıq î denir.
Buna mukabil, müenneslikleri i'tibarî olan isimlerse, mu'anna t
gay r haqîq î adını alır, lafzîv e m acn a w î olmak üzere iki gruba
ayrılır: Lafy î olanlar, sonlarında zâit bir tâ ' veya alif (alif mamdüd