Prof. Dr. Dimitri GUTAS∗∗

İbn Sînâ Felsefesinde Hayal-Oluşturucu Güç (el-Mütehayyile) ve Aşkın Bilgi∗

M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi
35 (2008/2), 159-174
İbn Sînâ Felsefesinde Hayal-Oluşturucu Güç
(el-Mütehayyile) ve Aşkın Bilgi∗
Prof. Dr. Dimitri GUTAS∗∗
Çev. Dr. M. Cüneyt KAYA
İnsanların yüce âlemden1
ve yüce âlem hakkında bilgi elde etmeleri ve bunun
süreçleri açısından, bir iç duyu olan hayal-oluşturucu gücün (et-tahayyül, elmütehayyile)
İbn Sînâ’nın bilgi felsefesinde kritik ve çok yaygın bir konumu
bulunmaktadır. Sözkonusu konum, açıkça son tahlilde Aristoteles’in De anima
403a8-9 ve başka yerlerde2
düşünme ve hayal-oluşturma hakkındaki talihsiz
ifadelerinden kaynaklanmaktadır, ancak burada benim ilgim bu kavramın tarihi
ve kökenlerinden ziyade, İbn Sînâ’nın düşüncesinde sahip olduğu kesin epistemolojik
işlev ve insanın hayal oluşturmasının kiplerine yönelik olacaktır.3 İbn

∗
Dimitri Gutas, “Imagination and Transcendental Knowledge in Avicenna”, Arabic Theology,

Devamını oku