Mehmet KIRBIYIK*
MİFTÂH-I LİSÂN ADLI MANZUM FRANSIZCA-TÜRKÇE SÖZLÜK ÜZERİNE
MİFTÂH-I LİSÂN ADLI MANZUM FRANSIZCA-TÜRKÇE
SÖZLÜK ÜZERİNE
Mehmet KIRBIYIK*
Özet
Yusuf Hâlis tarafından H. 1266/ M. 1850’de hazırlanan Miftâh-ı Lisân adlı sözlük,
Fransızcanın revaç bulmaya başladığı bir dönemde kaleme alınmıştır. Fransızca-Türkçe
sözlükler içerisinde manzum olma niteliğini taşıyan, tespit edilebilen ilk ve tek örnektir.
Mensur mukaddime, manzum dîbâce, sözlük ve hâtime bölümlerinden teşekkül eden eser,
eski harflerle yazılan Fransızca kelimelerin doğru okunabilmesi için birtakım özel işaretleri
taşımaktadır. Satır altına orijinal şekli ile yazılan Fransızca kelimeleri de ihtiva etmektedir.
Yaklaşık olarak 2500 kelimenin nazmedildiği sözlük, 495 beyittir. 2-45 beyitlik 22
manzumeden oluşmaktadır. Mesnevî dışındaki manzumeleri elifbâ sırasına göre tertip
edilmiştir. Eserin hâtime kısmında, Türk edebiyatında daha önceden herhangi bir örneğini
tespit edemediğimiz aruz kalıbı da kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler