Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri
أَنْوَاعُ الكَلِمَةِ وَالجُمْلَةِ فِي اللِّغَةِ العَرَبِيَّةِ

Kelime, dilin en küçük yapı taşıdır.
Arapçadaki her kelime ya İsim ya Fiil ya da Harf’tir.

Arapçada üç çeşit kelime vardır. İsim, fiil ve harf. İsim ve fiil tek başına anlam ifade eden kelimelerdir. Harf ise ancak fiil ve isimle beraber kullanılmasıyla anlam ifade eden kelime olmaktadır. Türkçenin aksine Arapçada her harf tek sayılı değildir. İki ve daha çok harfli de olsa yine tek başına anlam ifade etmediğinden harf sayılır.
Mesela;
زَيْدٌ isim, ضَرَبَ fiil ve َقََدْ harftir.
İsim ve fiilin tek başlarına anlam ifade ettiğini öğrendikten sonra, sıra bu iki kelime çeşidinin birbirlerinden nasıl ayırtılabileceğini gelmektedir. Fark için sadece zaman olgusu devrededir. Eğer kelime geçmiş zaman, şimdiki zaman veya gelecek zamandan birisiyle gelmişse fiildir. Eğer zaman mefhumu söz konusu değilse isim olur.

Sarfın alanı kelime olduğundan ve harflerde tek başlarına bir anlam ifade etmediklerinden dolayı harflerin tek başına sarf bilgileriyle ilişkisi kalmaz. Geriye ele alacağımız fiil ve isim kaldı.

1. TÜREYİP TÜREMEME BAKIMINDAN KELİMELER:
Sarf ilmi kelime üzerinde değişiklik yapmakla uğraşır. O halde işlem yapacağımız kelimenin (isim veya fiilin) türeyebilen kelime olması gerekir. Yani kök harften türeyebilen kelime olması gerekir. Türeyen kelimelere Arapçada müştak kelime, türemeyen kelimeye ise camid kelime denir. İsimlerin bir kısmı عَلِي gibi kök halinde kalmış olup türememiştir. Çünkü Ali kök halinde olup hiçbir şeyden türememiştir. O halde Ali camid bir isimdir. Fakat bir kısmı كَاتِبٌ gibi kök halinde olmayıp hem harf alma bakımından hem de kök olan haliyle farklı bir kalıba girmiş olması bakımından türemiştir. Çünkü bu ismin kök harfleri ك-ت-ب dir. Kaf’tan sonra gelen elif ek harf olduğundan ve kelime asıl halini yitirdiğinden artık bu türemiş bir isim olmuştur. Fiillerin ise hepsi türemiş kelimedir. O halde sarf ilminin çalışma alanında kalacak olan bütün fiiller ile isimlerin müştak olanları kalmaktadır.

2.TÜREMİŞ KELİMEDE KÖK HARF:
Türemiş kelimelerin kök hallerinin hangi kalıpta geldiği konusu tartışılmıştır. Bir kısım gramerci, köklerinin geçmiş zaman olduğunu söylemişken diğer bir kısım ise mimsiz mastar olduğunu söylemiştir. Ancak biz kökün geçmiş zaman kalıbı ile gelen hali olduğunu düşünüyoruz. كَتَبَ gibi. Sözlükte herhangi bir kelimenin anlamını aramaya başladığınızda, önce kök halinin anlamını verir, ardından diğer hallerinin de anlamlarını verir.

3. TÜREMİŞ KELİMELERDE HARF SAYISI:
Türemeyen camid kelimelerin sayı şartı yoktur. Ancak türeyen müştak kalıpların vardır. Bir türemiş kelimenin türemeden önce, yani kök harf sayısı ya üç veya dörttür. Fakat kelimelerin nerdeyse tamamına yakınının kökü üç harflidir. Kökü üç veya dört harf olan bu harfler ilave harf alarak türediklerinde de en fazla altı harfli olabilirler. Türemiş bir kelime altıdan çok ve kökü üçten az harfli olamaz. Her birinin kendine ait özellikleri olan ve harfleri değişen bu kelimeleri bablar bölümünde işleyeceğiz. Kalıplardan sonra ilgili babları vermenin daha faydalı olacağını düşünüyoruz.

4.TÜREME KALIPLARI:
Kök harften alınıp değişik durumlara sokulan kelime ya fiilin veya ismin bir çeşidi olur. Biz önce fiil kalıplarını ele alacağız. Arapçanın büyük bölümünü oluşturan üç harfli türeyen kelimelerden başlayacağız. Örnek fiilimiz ise yazmak anlamındaki كَتَبَ olacaktır. Ve her bir kalıp çekimindeki kişiler içinde üçüncü tekil eril şahıs için geçerli olacaktır. Çekimini sonradan vereceğiz.