İnne ve Benzerleri إن وأخواتها


إنَّ VE BENZERLERİ (إنَّ و أخواتها)
إنَّ ve benzerlerine “el-hurufu’l müşebbehe bi’l fiil” (الحروف المشبهة بالفعل) de denir.
Muhakkak temizlik gereklidir. إنَّ النظافةَ واجِبةٌ
İlim nur gibidir. كأنَّ العِلمَ نورٌ
Keşke haber doğru olsaydı. ليتَ الخبرَ صحيحٌ

Bu harfler, isim cümlesinin önüne geldiklerinde isim cümlesinin mübtedasını ismi, isim cümlesinin haberini de haberi yaparlar. İsim cümlesinin mübtedası merfu iken, mansub olur. Haberi ise merfu olarak kalır. Yani bu harfler isimlerini nasb, haberlerini ref ederler.

Öğrenci çalışkandır. الطالِبُ مُجتهِدٌ
Muhakkak ki öğrenci çalışkandır. إنَّ الطالِبَ مُجتحِدً

إنَّ ve Benzerleri:
إنَّ، أنَّ، كأنَّ، لكِنَّ، ليْتَ، لعلَّ
1- (إنَّ):
Te’kid (pekiştirme) harfidir. İsim cümlesinin manasını te’kid etmek için kullanılır. Muhakkak, doğrusu, gerçekten, şüphesiz, şüphe yok ki gibi manalara gelir. Tercüme edilirken bu manaların verilmediği de olur.
Gerçekten araba çok hızlıdır. إنَّ السيارةَ سريعةٌ
Şüphesiz cadde kalabalıktır. إنَّ الشارِعَ مُزْدحِمٌ

2- (أنَّ):
إنَّ gibi te’kid harfidir. İsim cümlesinin manasını masdara çevirir. Önüne geldiği isim cümlesini tek unsur haline getirir. Ki, -dığı, -dığın, -eceği, eceğini, olduğu gibi manalara gelir. أنَّ li cümleyi tercüme ederken “muhakkak, doğrusu” gibi manalar vermek tercümeyi bozar. Bunun için genelikle tercümeye أنَّ ‘nin bağlı olduğu fiilden başlıyorsak “ki”, أنَّ ‘li cümleyi fiiline bağlıyorsak “-dığı” ile tercüme edilmesi daha uygun olur.
Kardeşinin başarısı seni sevindirir.
يَسُرُّكَ أنَّ أخاكَ ناجِحٌ altı çizili olan cümle faildir.
Mühendisin raporu yazdığını öğrendim.
عَلِمْتُ أنَّ المُهندِسَ يَكْتُبُ التقريرَ altı çizili olan cümle mefuldür.
Gördüm ki bu mesele zordur. رأيتُ أنَّ هذه المسألةَ صعبةٌ

3- (كأنَّ):
Teşbih (benzetme) harfidir. Sanki, güya, gibi, -yor gibi, -mış gibi, -casına, -ecek gibi, benzer gibi manalara gelir. كأنَّ , ismini haberine benzetir.
Kitap öğretmen gibidir. كأنَّ الكِتابَ أستاذٌ
Ev köşk gibidir. كأنَّ البيتَ قصرٌ

4- (لكِنَّ):
İstidrak (düzeltme, yanlış anlamayı önleme) harfidir. Ama, fakat, lakin, ancak, ne var ki, şu kadar var ki, gelgelelim gibi manalara gelir.
Ev yeni ama eşyası eskidir. البيتُ جديدٌ لكِنَّ اَثاثَهُ قديمٌ
Üzüm bollaştı; ancak fiyatı yüksektir. كَثُرَ العِنبُ للكِنَّ ثَمَنَهُ مُرْتَفِعٌ

5- (ليْتَ):
Temenni harfidir. Keşke, bari, ne olaydı, n’olaydı, ne olurdu gibi manalara gelir.
Keşke gençlik geri gelseydi. ليتَ الشَّبابَ عائِدٌ
Keşke babam yaşasaydı. ليتَ أبي حَيٌّ

6- (لعلَّ):
Tereci (umma, bekleme) harfidir. Belki, ola ki, ihtimal ki, umulur ki, muhtemelen, -bilir gibi manalara gelir.
Bu gün hava güzel olabilir. لَعَلَّ الجَوَّ جَميلٌ اليومَ.
Belki yolcular şimdi gelir. لَعلَّ المُسافِرينَ قادِمونَ الآنَ.

إنَّ nin elifinin kesralı olduğu yerler:
1- Cümle başında bulunduğunda:
Muhakkak ki Allah bütün günahları affeder. إنَّ اللهَ يَغفِرُ الذنوبَ جميعًا

2- قال ve türemişlerinden sonra gelince:
“Allah birdir” de! قُلْ: إنَّ اللهَ واحِدٌ

3- Sıla cümlesinin başında bulunduğunda:
Cömert biri beni ziyaret etti. زارَني الذي إنَّهُ كريمٌ

4- Yemin cümlesinde, cevap cümlesinin başında geldiğinde:
Allah’a yemin olsun ki, sen gerçekten çalışkansın. و اللهِ إنَّككَ مُجتهِدٌ

5- Hal cümlesinin başında buluınunca
Faysal, Ankara’ya uçağa binip gitti. ذَهَبَ فيصلٌ إلى ينقرةَ و إنَّهُ يركبُُ الطائرةَ


أنَّ nin elifinin fethalı olduğu yerler:
1- Fail cümlesinin başında bulunduğunda:
Gideceğinin haberini aldım. بَلَغَني أنَّكَ ذاهِبٌ