International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES)
June 2016 : 2 (1)
ISSN : 2548-9373
Doi :
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 37
Field : Arabic Language Education
Type : Research Article
Recieved: 21.03.2016 - Accepted:19.05.2016
Yabancı Dil Olarak Arapça Öğretiminde WhatsApp Kullanımı1
Gül ŞEN YAMAN
Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Isparta, TÜRKİYE
E-posta: gulsen@sdu.edu.tr
Öz
Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) kullanmak dil öğrenme becerilerini geliştirme açısından
büyük bir etkiye sahiptir. Yabancı dil eğitiminde kullanılan son eğilimlerden birisi de
WhatsApp gibi sosyal ağların kullanılmasıdır. Bu durum son yıllarda özellikle yabancı dil
eğitiminde çok popüler hale gelmiştir. WhatsApp kullanımı hayatımızda önemli bir role
sahiptir. Aynı zamanda eğitim alanında bize yardımcı olmaktadır. WhatsApp uygulaması
çeşitli özellikleri yanı sıra işbirlikçi dil öğrenimini sunmaktadır. WhatsApp (okuma, yazma,
konuşma ve dinleme( dört dil becerisinin de kullanılabilindiği bir sosyal ağdır. Konuların ya
da becerilerin WhatsApp yoluyla gruptaki tüm insanlara gönderilmesi daha kolay
kavranmasını ve hızlı paylaşımı sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde
Arapça öğretiminde WhatsApp kullanımının etkililiğini incelemektir. Veri toplama aracı
Süleyman Demirel Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği Seçmeli Ders Arapça dersini seçen 26
öğrenciye uygulanmıştır. Öğrencilere WhatsApp uygulaması öncesinde ön test olarak vize
sınavı son test olarak final sınavı uygulanmıştır. Analiz sonuçları WhatsApp kullanımının
akademik başarıları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: WhatsApp, Arapça dil öğrenimi, sosyal network

1 Bu makale, 13-15 Nisan 2016 tarihlerinde Kazakistan’da yapılan 5. Uluslararası Bilim Kültür ve Spor
Kongresi’nde sözel bildiri olarak sunulmuştur.
International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), June, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 38
The Use of ''Whatsapp'' in Teaching Arabic as Foreign Language
Gul SEN YAMAN
Süleyman Demirel Üniversity Faculty of Education, Isparta, TURKEY
E-Mail: gulsen@sdu.edu.tr
Abstract
Information and communication technology (ICT) is having a major impact in terms of
improving the use of language skills. One of the latest trends used in foreign language
education is the use of social networks such as WhatsApp. The use of social networks,
especially in foreign language education has become very popular in recent years. WhatsApp
plays an important role in our lives nowadays. It also helps us in the field of education.
WhatsApp application offers collaborative language teaching as well as various features.
WhatsApp is a social network can be used in the four language skills(reading, writing,
speaking and listening). WhatsApp provides to be sent ıssues or skills all the people in the
group and easier understanding and faster sharing. This study aimed to evaluate the
effectiveness of the use of WhatsApp Arabic teaching in university students. Data collection
tool was applied to 26 Süleyman Demirel University students who choose the teaching of
Arabic course Elective Course in English. Students are pre-tested before the WhatsApp
application midterm exam last test was applied as a final exam. The results of the analysis
showed that WhatsApp has a significant effect on students academic achievement.
Keywords: WhatsApp, Arabic language learning, social network
K
Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Haziran, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 39
Giriş
Yabancı dil öğretiminde öğrencilerin duyularının ve derse yönelik hislerinin mümkün
olduğunca aktif olması; hedef dilin öğrenilmesinin daha kolay, hızlı ve kalıcı hale gelmesini
sağlar. Yabancı dil öğrenme sürecinde yabancı dil öğrenen bireylerin derse aktif katılımı ve
derse yönelik olumlu hissiyat geliştirmelerinin, derste gerçekleştirilecek bazı uygulamalar ve
etkinliklerle mümkün olduğunu söyleyebiliriz.
Teknolojinin hızla geliştiği günümüz eğitim-öğretim ortamlarında geleneksel yöntemlerle dil
öğretim çabalarının başarısızlıkla sonuçlandığı, öğretmen odaklı dil öğretim sistemlerinde
öğrencinin arka planda kaldığı ve sadece kelime ezberi ya da gramer öğrenimi ile
sonuçlandığı yapılan araştırmaların çoğunda görülmüştür. Öğretmenlerin yabancı dil öğretim
materyali olarak ders kitapları ya da sınıf tahtasına bağlı kalması; öğrenci motivasyonunu
düşürmesinin yanı sıra hedef dile yönelik ilgisini de azaltabilir. Yabancı dil öğretiminde sınıf
ortamında görsel - işitsel araçların kullanılması, öğretimi daha etkili hale getirmekte,
öğrencilerin ilgisini derse çekmekte, gereksiz yere emek ve zaman harcamanın önüne
geçmekte ve sınıf içi doğal ortam oluşmasına yardımcı olmaktadır(Demirel, 2014). Yabancı
dil öğretimi açısından düşündüğümüzde, günümüzde her alanda hızla ilerleyen teknolojik
gelişmelerin öğretmen ve öğrencilere yardımcı bir unsur olduğunu söyleyebiliriz.
Yapılandırmacı yaklaşım yabancı dil öğretiminde öğretmen merkezli sistemden ziyade
öğretmenin rehber olduğu öğrenci merkezli eğitimi savunur. Bu duruma yönelik alternatifin
bilgi iletişim teknolojileri kullanımı içeren bir dizi etkileşimden geçtiğine inanılır. Bilgi ve
iletişim teknolojileri öğrencilerin ihtiyaçları ve tercihlerine cevap vermek için öğrenme ile
hayatın diğer alanlarını birleştirme imkânı sunar (Aburezeq – Ishtaiwa, 2013). Bilgiye daha
hızlı erişmenin hedeflendiği günümüz teknolojisinde mobil cihazlar hayatımızı daha da
kolaylaştırmaktadır. Bireylerin taşınılabilir cihazlarla eğitim süreçlerine dâhil olabilmeleri de
mobil öğrenme ile mümkün olmuştur. Mobil öğrenme ‘genel olarak belli bir yere bağlı
olmadan eğitim içeriğine erişebilmeyi, dinamik olarak üretilen hizmetlerden yaralanmayı ve
başkaları ile iletişimde bulunmayı sağlayan, kullanıcının bireysel olarak gereksinimine anında
cevap vererek üretkenliği, iş performans verimliliğini arttıran, mobil teknolojiler aracılığıyla
gerçekleşen bir eğitim yöntemi’ olarak tanımlanabilir (Özdamar, 2010).
Özellikle son zamanlarda mobil öğrenmenin yaygınlaşması ve akıllı telefonların kullanımının
artmasıyla geliştirilen dil öğretiminde yeni bir yaklaşım da ‘Mobil Destekli Dil Öğretimi’
(Mobile Assisted Language Learning [MALL])’dır (Chinnery, 2006; Shield & Kukulska,
2008). Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, mobil araçların ve kullanım alanlarının
hızla artması sonucunda ortaya çıkan Mobil Destekli Dil Öğretimi; öğrencilerin dil öğretim
sürecini desteklemek amacıyla kullanılır. Son zamanlarda yabancı dil öğretiminde yenilik
arayışları üzerinde yapılan çalışmalarda akıllı telefonların mobil öğrenme kapsamında yabancı
dil öğretiminde kullanılmasının faydalarına yönelik farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Örneğin
araştırmacılar telefon üzerinde yazılı mesaj gönderme (sms), Podcast, Whatsapp kullanma,
internette araştırma yapma, sosyal ağları kullanma vb. etkinliklerin düzenli kullanılmasının
eğitimcilere aktivite bulmada kolaylık sağladığını ve öğrencilere ilgi artırıcı etken olduğunu
belirtirler (Godwin-Jones, 2011; Yang, 2013). Ayrıca mobil teknoloji sayesinde öğretmenler
ve öğrenciler seyahat sırasında veya zayıf internet bağlantısının olduğu noktalarda bilgiye
ulaşıp paylaşmak daha kolay hale geldiği belirtilir (Mockus ve arkadaşları, 2011).
Mobil teknolojiler günümüz eğitimcilerinin öğretme ve öğrenme pratiklerini geliştirmesinde
ufuk açıcı bir unsur olarak kabul edilmektedir. Bu teknoloji sayesinde öğretmenlerin akran
International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), June, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 40
iletişimini, öğrenciler arasındaki iş birliğini, geri dönüt alımını ve öğrencilerin bireysel
iletişimini geliştirmesini, aynı zamanda bilgisayar masraflarını da azaltmaları
beklenir(Aburezeq – Ishtaiwa, 2013). Bu etkilerin yanı sıra mobil öğrenmeye ihtiyaç
duyulmasının bir başka sebebi günümüz eğitim öğretim ortamlarında öğrenme anlayışının ve
öğrenen profilinin değişmesidir. Lise ya da üniversite eğitimi alan öğrencilerin davranışları
teknoloji ile şekillenmekte, teknolojiyi günlük hayatlarının bir parçası olarak içselleştirmekte,
yorumlamakta ve algılamaktadır (Bozkurt, 2015).
İşitsel ve görsel cihazların web kullanımlarıyla yaygınlaşması, Bilgi ve İletişim
Teknolojilerinin (BİT) hızla gelişmesi, mobil teknoloji kullanımının yaygınlaşması; bütün
alanlarda olduğu gibi dil öğretiminde de öğrencinin tüm uyarıcılarını harekete geçirir,
ilgilerini arttırır ve dolayısıyla da öğretimin etkili olmasını sağlar (Dumanlı Kadızade, 2015).
Yabancı dil eğitiminde kullanılan son eğilimlerden birisi de WhatsApp gibi sosyal ağların
kullanılmasıdır.
Whatsapp şu işbirlikçi özelliklere sahiptir(Bere, 2012):
1. Multimedya: kullanıcıların video mesaj, görüntü ve sesli not paylaşımına olanak
sağlar.
2. Grup konuşması: 50 ye yakın grup üyesinin eş zamanlı iletişimini sağlar.
3. Sınırsız mesajlaşma: Whatsapp’ta gönderilebilecek mesaj sınırsız sayıdadır. Bu
uygulama platformlar arası sürekli bilgi alışverişini sağlamak için 3G / EDGE internet
data ve Wifi’dan yararlanır.
4. Platformlar arası etkileşim: grup üyeleri elektronik ajanda, akıllı telefonlar tabletler
gibi farklı araçları kullanarak birbirlerine mesaj, fotoğraf, video, ses kaydı göndererek
iletişimde bulunabilirler.
5. Çevirim Dışı Mesajlaşma: kullanılan araç kapalı veya kapsama alanı dışındayken
mesajlar otomatik olarak kaydedilir.
6. Masrafsız: Whatsapp’ta e-mail ya da arama motoruyla aynı internet verisi kullanıldığı
için fazladan ücrete gerek yoktur.
7. Şifre ya da kullanıcı isimleri: Whatsapp telefon numarası ve telefon rehberi kullandığı
için kullanıcıların şifre veya kullanıcı adı ezberlemesine gerek yoktur.
Mobil destekli yabancı dil öğretiminin avantajlarına baktığımızda;
- Formal (yapılandırılmış), informal (yarı yapılandırılmış), ve non-formal
(yapılandırılmamış) öğrenme ortamlarını birleştirmesi (Bozkurt, 2015),
- Öğrenme sürecinin kısalması, kaynaklarının zenginleşmesi ve daha fazla öğrenmeye
fırsat sunması,
- Öğrenme eyleminin zaman ve mekân sınırlamasından uzaklaşıp, gülük hayat akışına
uygun dış mekânlarda da yaşanılabilmesi (Rogers vd., 2005),
- Mobil cihazların kolaylık ve esneklik sağlaması,
- Öğrencilerin yabancı dile yönelik streslerinin azalması ve grup içerisinde kişisel
doyuma ulaşmalarında yardımcı olması,
- Video ve dinleme imkânlarını sunması olarak kısaca sıralayabiliriz.
Yabancı dil öğretiminin mobil destekli yapılmasının avantajlarının yanı sıra dezavantajlarının
da olduğunu belirtmek gerekir. İlk olarak ülkemizde mobil destekli dil öğretimi
uygulamasının henüz yaygın olmadığı literatür tarama sürecimizde görülmüştür. Özellikle
yabancı dil olarak Arapça öğretiminde böyle bir çalışmanın olmaması çalışmamızın özgün
yönünü ortaya koymaktadır. Gianna Avellis, Antonio Scaramuzzi ve Anthony Finkelstein
K
Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Haziran, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 41
(2004) ‘Evaluating Non Functional Requirements in Mobile Learning Contents and
Multimedia Educational Software’ adlı çalışmasında yönelttiği;
- ‘Küçük ekranlı mobil cihazlar dil edinimi için yeterli midir?
- Sınırlı girdi kapasitesi dil öğrenimi açısından ne kadar etkilidir?’ gibi sorularla
yöntemin sınırlılıklarına değinmişlerdir.
Bu doğrultuda baktığımızda çalışmamızda yaşadığımız olumsuzluk öğrencilerin telefonlarına
Arapça klavye yükleme esnasında yaşanan sorundur. Bu sorun öğrencilerin cihaz ayarları ile
ilgili yaptıkları değişiklikler ile giderilmiştir.
Yapılan çalışmalara bakıldığında Bere (2013) Güney Afrika’da bir üniversitede uyguladığı
‘Using mobile instant messaging to leverage learner participation and transform pedagogy at
a South African University of Technology’ çalışmasında öğrenciler öğretmenleri ve sınıf
arkadaşlarıyla daha kolay iletişim kurduklarını ve bunun da eğlenceli bir ortam oluşturduğunu
belirtmişlerdir. Plana ve arkadaşları (2013) İspanya’da öğrencilere uyguladığı ‘Improving
learners’ reading skills through instant short messages: A sample study using WhatsApp’
çalışma neticesinde öğrencilerin hedef dile yönelik motivasyon düzeylerinde bir artış ve
yabancı dilde okumaya daha istekli oldukları sonucuna ulaşmıştır. Blehch Army (2014) ise
‘The Impact of WhatsApp Mobile Social Learning on the Achievement and Attitudes of
Female Students Compared with Face to Face Learning in the Classroom’ çalışmasında sınıf
içi yüzyüze öğrenme modeli ile Whatsapp uygulamasını kıyaslamıştır. Çalışma sonucunda
Whatsapp kullanımının etkili olduğunu gözlemlemiştir. Alkan ve arkadaşları., 2003 yılında
yayınladıkları İnternet Erişimi, “Bilgi Ve İletişim Teknolojilerinin Eğitimde Kullanımı için Alt
Yapı İhtiyaçları ve Yeni İletişim Teknolojileri’ adlı çalışmalarında bilgi ve iletişim
teknolojisinin eğitimde kullanılması üzerine durmuşlardır. Çalışmada eğitimde iletişim ve
erişilebilirlik konuları ele alınmış, mobil teknolojilerin bilgiye ulaşmada sunduğu imkânları
belirtmişlerdir.
Materyal ve Yöntem
Araştırma soruları:
1. İkinci yabancı dil olarak Arapça öğretiminde Whatsapp kullanımının öğrenci
başarısına etkisi var mıdır?
Yöntem
Araştırmada Tek grup ön-test son-test modeli kullanılmıştır. Eşitlenmiş bir karşılaştırma
grubuna ulaşmanın mümkün olmadığı durumlarda araştırmacı ‘katılımcılara müdahale
yapılmadan önce bağımlı değişkeni ölçmek için bir ön-test ekleyerek tek grup son-test
desenini geliştirir’( Christensen, Johnson ve Turner, 2015).
Çalışma Grubu
Bu araştırma Süleyman Demirel Üniversitesi 2015-2016 eğitim-öğretim yılında öğretim gören
İngilizce öğretmenliği 2 ve 3. sınıf öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışma kapsamındaki
öğrencilerin sayısı 26’dir. Bir öğrenci geçersiz cevaplar verdiği için analiz dışı bırakılmıştır.
Bu nedenle analizler 25 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Bunların %60’ı (15) kız , %40’ı (10)
erkek öğrencidir.
International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), June, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 42
Veri Toplama Süreci ve Araçları
Çalışmamızın verilerini toplamak amacıyla öncelikle Kişisel Bilgi ve Akademik Performans
Değerlendirme Formu oluşturulmuştur. Whatsapp uygulamasından önce öğrencilerin Arapça
ders başarılarını ölçmek amacıyla 6 sorudan oluşan, Üniversite akademik takviminde
belirtilen dersin amaçları doğrultusunda Akademik performans değerlendirme formu
hazırlanmıştır. Form derslerin işleniş sürecinde takip edilen konu bütünlüğüne uygun olarak
hazırlanmıştır. 1. Soruda zamirler konusu ile ilgili olarak öğrencilerin düzeylerini belirlemek
amacıyla muttasıl zamirlerin yazılmasının istendiği bir tablo verilmiştir. Tam ve doğru cevap
karşılığı 15 puan olan tablonun her bir maddesinde doğru cevaplar 3 puan, yanlış cevaplar 0
puan olarak belirlenmiştir. 2. Soruda muttasıl zamirlerin pratiğe dökülmesi amacıyla كتاب
kelimesinin muttasıl zamirler kullanılarak yazılması istenmiştir. 1. Soru ile aynı şekilde 15
puan üzerinden hesaplanmıştır. 3. Soruda kısa bir diyalog verilerek boşlukların öğrenci
tarafından doldurulması istenmiştir. Doğru cevaplar 5 puan üzerinden hesaplanmıştır. 4.
Soruda öğrencilerden kısa bir Türkçe paragrafın Arapçaya tercüme edilmesi istenmiş ve tamdoğru
cevabın 25 puan üzerinden hesaplanacağı belirtilmiştir. 5. Soruda Arapça sorulara
Arapça cevap verilmesi istenmiştir. Tam ve doğru cevaplar 20 puan üzerinden hesaplanmıştır.
6. Soruda cümlede verilen tamlamanın öğelerine ayrılması ve cümlelerin Türkçeye tercüme
edilmesi istenmiştir. Bu soru 20 puan üzerinden hesaplanmıştır. Bu formdan alınabilecek
puan 0 ile 100 arasındadır. Sorularda öğrencilerin gramer kurallarını pratiğe dökmeleri,
öğrendikleri kelimeleri cümle içerisinde kullanmaları istenerek gramer açısından gelişimleri
öğrenilmek istenmiştir. Diyalog sorusu ile ders sürecinde işlenen diyalogların etkililiğine
bakılmıştır. Öğrencilerin kelime dağarcıkları, hareke kullanımları ve günlük hayatta kullanılan
ifadeleri ne derece öğrendiklerine yönelik sorular sorulmuştur.
Çalışmanın gerçekleştirildiği 14 haftalık ders sürecinde öğrenciler ile ilk derste oluşturulan
Whatsapp grubunda ödevlerin bu mobil uygulama üzerinden yapılması istenmiştir.
Öğrencilere ödevlerini göndermelerinin ardından öğretmen tarafından en hızlı şekilde geri
dönüt verilmiş ve pekiştirme yapması sağlanmıştır. Bu uygulamanın gerçekleştirilme şekli
aşağıda resimlerle örneklendirilmiştir.
K
Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Haziran, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 43


WhatsApp uygulamasında öğrenciler kelimelerin yazılışında ‘hareke’ kullanmamış, yazım
yanlışlıkları programın otomatik düzeltme yardımı ile düzeltilmiştir. Öğrencilerin hareke
kullanımına yönelik pratik alıştırmaları sınıf ortamında yapılmış, WhatsApp uygulamasında
pekiştirilmiştir. Bu sayede öğrencilerin günlük kullanımda hareke kullanma kaygısı ile Arapça
yazmaktan korkmaması sağlanmak hedeflenmiştir.
International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), June, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 44
Bulgular
Verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılmıştır. Öğrencilerin akademik
performansları toplam puan üzerinden değerlendirilmiştir. Analiz öncesi normallik varsayımı
test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, verilerin normal dağılıma sahip olduklarını göstermiştir.
Elde edilen değerler Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1. Normallik Sonuçları
Kolmogorov-Smirnova
Shapiro-Wilk Basıklık Çarpılık
Son-test ,198 25 ,012*
,880 25 ,007*
-1.321 1.977
Ön-test ,108 25 .200 ,940 25 .150 -.007 -1.210
*
p< .05
Normallik varsayımına ilişkin bulgular, ön-test puanlarının normal dağılım gösterdiği fakat
son-test puanlarının normal dağılıma sahip olmadığını göstermiştir (p< .05). Ancak puanlara
ilişkin basıklık ve çarpıklık değerlerinin | 2 | arasında yer alması nedeniyle verilerin normal
dağılıma sahip oldukları (George & Mallery, 2010) kabul edilmiştir (Tablo 1).
Normallik varsayımı test edildikten sonra, katılımcıların ön-test ve son-test sonuçları Bağımlı
Örneklemler için t-testi (Paired-Sapmles T-Test) kullanılarak analiz edilmiştir. Yabancı dil
olarak Arapçanın öğretilmesinde, Whatsapp uygulamasının ön-test ve son-test ortalama
puanlarına ilişkin t-test sonuçları Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2. Yabancı Dil Olarak Arapçanın Öğretilmesinde Whatsapp Uygulamasının kullanımı
Ön-test ve Son-test Ortalama Puanların t-Testi Sonuçları
N
x
S sd t p
Öntest 25 59,6 18,07 24 3,50 ,00
Sontest 25 70,6 13,7
Öğrencilerin yabancı dil olarak Arapça öğrendikleri derste gerçekleştirilen Whatsapp
uygulaması sonrasında uygulamanın öğrencilerin ders başarılarına etkisini belirlemek için ‘t’
testi sonucuna göre son test puanlarının ön test puanlarına göre anlamlı düzeyde
farklılaşmaktadır (t24 = 3,50, p< .05). Yukarıdaki tabloda ‘t’ değeri incelendiğinde t= 3,50 ve
p= .002 olduğu görülmektedir. Öğrencilerin uygulama öncesinde gerçekleştirilen sınav
puanlarının ortalaması
x
= 59,6 iken Whatsapp uygulaması sonrasında
x
= 70,6’ya
yükselmiştir. Buna göre gerçekleştirilen Whatsapp uygulamasının öğrencilerin Arapça
başarılarını arttırma noktasında etkili olduğu söylenilebilir.
K
Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Haziran, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 45
Tartışma
Yabancı dil olarak Arapça öğretiminde Whatsapp uygulamasının ders başarısına etkisinin
incelendiği mevcut çalışmamızda dil öğretimi sırasında okuma, yazma, dinleme, konuşma ve
özellikle de sözcük – cümle öğretiminde yararlı olduğu kanısına varılmıştır.
Ülkemizde uzun yıllar Arapça yabancı dil olarak öğretiliyor olmasına rağmen öğrencilerin
yazma, konuşma ve dinleme becerisine yönelik kısıtlı materyal bulunmaktadır. Aynı şekilde
materyal noktasında oldukça az sayıda çalışmalar bulunmaktadır. Teknolojinin hızla
gelişmesine paralel olarak teknolojik araçların kullanım alanları gelişmiş ve eğitim – öğretim
ortamlarında kullanımı aktif hale gelmiştir. Mobil öğrenme kavramının ortaya çıkmasıyla
mobil öğrenmeyi destekleyen uygulamaların kullanımı gelişmiş, mobil uygulamaların eğitim
amaçlı kullanılması yaygınlaşmıştır. Yabancı dil olarak Arapça öğretiminde Whatsapp
uygulamasının kullanımı da bu amaç doğrultusunda gerçekleşmiştir.
Yabancı dil olarak Arapça öğrenilen ortamlarda öğrencilerin ve öğretmenlerin materyal
eksikliği yaşamaları, dili günlük yaşamda kullanamama şikâyetleri Whatsapp gibi
uygulamaların dil öğrenmeye de yansıtılabileceğini göstermiştir. Öğrencilerin teknolojiye
yönelik ilgilerinin geleneksel ders kitabı materyaline nazaran Whatsapp uygulaması
aracılığıyla dil öğrenmede başarı sergiledikleri görülmüştür. Bu uygulama öğrencilerin kelime
öğrenimlerine olumlu katkı sağlamakla beraber bu dili sadece kurallarıyla değil gerçek
hayatta günlük kullanımlarının nasıl olabileceğini öğrenme imkânı vermiştir. Öğrencilerin
Arapça da hareke kullanılması sebebiyle yaşadıkları yazma kaygısının Whatsapp kullanımı
esnasında azaldığı, yazma becerisini geliştirmeye yönelik daha çok istekli olduğu araştırmacı
tarafından gözlemlenmiştir.
Whatsapp uygulaması öncesinde mobil/internet ortamında Arapça kelime ya da cümle
gördüğünde okumaktan çekingen davrandığı belirten öğrenciler uygulama sonrasında Arapça
yazı gördüklerinde okumaktan çekinmediklerini belirtmişlerdir. Çalışmanın sonuçları
öğrencilerin Arapça yazma becerilerinin, dil ve iletişim becerilerinin özellikle de Arapça
kelime bilgisi dağarcıklarının geliştiğini ortaya koymuştur. Ayrıca sınıf dışı ortamlarda
Arapça çalışma yapabilmek bu dili öğrenmelerinde olumlu katkı sağlamış, Whatsapp
sayesinde hızlı bir şekilde geri dönüt almışlardır. Hatalarının hemen düzeltilmesi,
arkadaşlarının hatalarını görme ve kendi hatalarını düzeltebilme imkânı bulmuşlardır.
Öğrencinin sadece sınıf ortamında değil telefonunu kullanabildiği her ortamda, gün içerisinde
herhangi bir zamanda öğretmeni ve sınıf arkadaşları ile iletişime geçebilmiş, hedef dili yaşam
alanında kullanabilmiştir. Verilen ödevlerin bir sonraki ders saati/gününe kadar istediği bir
zaman diliminde Whatsapp uygulaması üzerinden gönderesi verilen ödevi zorunluluk değil
eğlenceli bir uygulama olarak görmesi sağlanmıştır. Batılı ülkelerde 1980’li yıllarda başlayan
‘Mobil Destekli Dil Öğretimi’ çalışmaları (Dumanlı Kadızade, 2015) ülkemizde bireysel
kullanımlara bağlı olarak yavaş da olsa gelişme göstermektedir. Mobil destekli dil eğitimi
uygulamalarının; özellikle Arapça gibi yapısı itibariyle zor algılanan dillerin öğretiminde
yapıcı etkisi olacağına inanılmaktadır.
International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), June, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 46
KAYNAKÇA
Aburezeq, I. M, & Ishtaiwa, F. F (2013). The Impact of Whatsapp on Interaction In An
Arabic Language Teachıng Course. International Journal of Arts & Sciences, 6(3).
Alkan M, Genç Ö, Tekedere H, İnternet Erişimi, “Bilgi Ve İletişim Teknolojilerinin Eğitimde
Kullanımı İçin Alt Yapı İhtiyaçları ve Yeni İletişim Teknolojileri”, (24.03.2016 tarihinde
erişim sağlanmıştır) www.emo.org.tr/ekler/3b43aeeacb25836_ek.doc
Amry, A.B (2014). The Impact of WhatsApp Mobile Social Learning on the Achievement
and Attitudes of Female Students Compared with Face to Face Learning in the Classroom.
European Scientific Journal. Vol.10(22), pp. 116-136.
Aktaş, Ö (2012). Yabancı Dil Öğreniminde Bireysel Farklılıkların Biçem Bileşenine Genel
Bir Bakış, Dil Dergisi, Sayı: 156.
Bere, A (2012). A comparative study of student experiences of ubiquitous learning via mobile
devices and learner management systems at a South African university. Proceedings of the
14th Annual Conference on World Wide Web Applications Durban.
Ulaşım Adresi: www. zaw3.co.za
Bere, A (2013). Using mobile instant messaging to leverage learner participation and
transform pedagogy at a South African University of Technology. British Journal of
Educational Technology. Vol 44(4), 544-561.
Bozkurt, A. (2015). Mobil öğrenme: her zaman, her yerde kesintisiz öğrenme
deneyimi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 1(2).
Chinnery G. (2006). "Going to the MALL: Mobile Assisted Language Learning",
LanguageLearning&Technology10,1: 9-16
(http://llt.msu.edu/vol10num1/emerging/default.html)
Demirel, Ö. (2014). Yabancı dil öğretimi – Dil Pasaportu, Dil Biyografisi, Dil Dosyası,
Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
Dumanlı Kadızade, E (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Akıllı Telefon Uygulamaları
Üzerine İnceleme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 10, Mart 2015, s. 742-
752.
George, D, & Mallery, M (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and
Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
Godwin-Jones, R (2011). Emerging technologies: Mobile apps for language
learning. Language Learning & Technology, 15(2), 2-11.
Gong, Z, & Wallace, J. D (2012). A comparative analysis of iPad and other M-learning
technologies: exploring students’ view of adoption, potentials, and challenges. Journal of
Literacy and Technology, 13(1), 2-29.
King, A (1993). From sage on the stage to guide on the side. College Teaching, 41(1), 30-36.
Mockus, L, Dawson, H, Edel-Malizia, S, Shaffer, D, Sung An, J, & Swaggerty, A (2011). The
Impact of Mobile Access on Motivation: Distance Education Student Perceptions.
Pennsylvania: Learning Design at Penn State’s World Campus. Ulaşım adresi:
http://learningdesign.psu.edu/research/MLRTWhitePaper.pdf
K
Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi (UGEAD), Haziran, 2016; 2(1): 37-47
Copyright©IntJCES (www.intjces.com) - 47
Özdamar, N (2010). Mobil Öğrenme Teknolojileri ve Araçları, Anadolu Üniversitesi,
Açıköğretim Fakültesi, Uzaktan Eğitim Bölümü, Eskişehir.
Perraton, H. D (2007). Open and distance learning in the developing world. London:
Routledge.
Plana, M. G. C, Escofet, M. I. G, Figueras, I. T, Gimeno, A, Appel, C, & Hopkins, J (2013).
Improving learners’ reading skills through instant short messages: A sample study using
WhatsApp. 4th World-CALL Conference, Glasgow, 10-13 July 2013.
Rogers, Y, Price, S, Randell, C, Fraser, D. S, Weal, M, & Fitzpatrick, G (2005). Ubilearning
integrates indoor and outdoor experiences. Communications of the ACM,
48(1), 55-59.
Shield L.& Kukulska, H.A (2008). Special edition of ReCALL (20, 3: 2008) on
MobileAssistedLanguageLearning:(http://www.eurocalllanguages.org/recall/r_contents.html#
sep08)
Yang, J (2013). Mobile assisted language learning: review of the recent applications of
emerging mobile technologies. English Language Teaching,6(7), 19.
Yeboah, J, Ewur. D (2014). The Impact of WhatsApp Messenger Usage on Students
Performance in Tertiary Institutions in Ghana, Journal of Education and Practice. Vol. 5 (6),
pp. 157-164.
Ulaşım Adresi: http://www.iiste.org/Journals/index.php/JEP/article/view/11241/11555