D.E.O llôlıiyat Fakültesi Dergisi
Sayı Vlll,lzmir 1994, ss. 393-412
İLAHİYAT FAKÜLTESi ö(;RENCİLERİNİN
ARAPÇA 'YA YÖNF.LİK MOTİV ASYONU VE BAŞARILARI
Dr. Amal A.ALMAKHZOUMİ
Araştırma Problemi:
. İnsan davranışlan dinamik ve karmaşık olma özelli~ini haizdir.
İnsanın yaşamını sürdürmesi için duydu~u ihtiyaçlar, ihtiyaçlarını
karşılamak için kendis.ninde belli davranışlarda bulunmasım zorunlu
kılmaktadır. Genellikle insanın motivasyonu, biyolojik, sosyal ya da
ö~enilmiş kazandırılanlara ayrılmaktadır. Bireyler, aralanndaki bireysel
farklılıklar nedeniyle motivasyonlan derecesinde ve onlan doyurmak için
farklı yöntemler kullanmaktadırlar. Önemle söylenınesi gereken bir husus
da motivasyon gözlenemez. Motivasyonun varlı~ da ancak bireyin yaptı~ı
davranışlardan gözlenmektedir.
Bireylerdeki motivasyonlar, şiddetli veya zayıf olmakla beraber
süreklilik açısından da farklı olmaktadır. Şiddetli olan motivasyonlar ayrıca
sürekli olmaktadır. Bilimsel baş an ile ilgili yüksek motivasyonlu bir kişi,
bu alanda de~işik davranışlan yapmakta ve sürdürmekte di~erlerinden
farklı olmaktadır. Ayrıca motivasyonu doyurmak. için de bireylerin
davranışlan de~işmektedir. Belli bir :ı:.notivasyonu doyurmakta bir engel
oldu~ takdirde başka bir davranış ve yöntem izlenilmektedir.
De~işik e~itim ve ö~retim kurumları, toplumun ihtiyacına göre
de~işik hedefleri gerçekleştirmek için çalışmalarım sürdürmektedir. Bu
393
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
hedefleri gerçekleştirmek için deg-işik yöntemler uygulanmaktadır.
ög-rencilerin deg-işik kademelerde yıl boyunca tabi turulduklan sınavlar, bu
hedefleri gerçekleştirmek için kullanılan bir deg-erlendlımedir. Dolayısıyla
kurumlar ög-rencilerin yeterlilik derecesini bu şekilde ölçmektedir.
El-Naka'ya (1985: 237-281) göre; .. genellikle bütün dünyada
Arapça'ya olan iste~in arkasındaki gizli motivasyonlarda, Arap aleminin
ekonomik, politik, fıkri, dini, askeri v.b. gibi faktörlerle ilgili dünyada
önemli bir yer tuttug-unu yansıtmaktadır. Arapça'nın bilim dili olması
nedeniyle, öte yandan tarih boyunca uzanan zengin kültürün,bu güne kadar
gelmesini sag-lamıştır. Aynca Cebir, Geometri, Kimya, Tıp, Astronomi
gibi bilimlerin bu güne kadar ulaştınlması ile kalkınmada önemli bir rol
oynamıştır.·
Sini'ye (1980: 121) göre; "öwencinin bir toplum hakkındaki tutumu,
o toplumun dilini ög-renmesini etkilemektedir. "El-Tuveyciri'ye (1988:)
göre; "Bu alanda yapılacak ilk.iş dil sevgisini yaymak ve öwetmenlere
yönelik saygılı olmaktır. Okul vt. üniversitelerde ög-retimin kalitesini
. yükseltmek ve yaratıcılı~a yöneltmek gerekli olmaktadır."
El-Vasıtı (1985: 228-230) ise Arapçayı öwenmenin, dini, pratik,
politik, bilimsel ve sosyal olan beş tür motivasyonu bulundug-una işaret
etmektedir. O'na göre; "Arapçayı ô~renmek isteyenleri tanımak ve
hedeflerini ög-renmek eg-itim prog-ramlarını düzeniernekte yardımcı·
olmaktadır." Bu görüşten harekerederek araştırmanın problemi Arapça
ög-reniminin altında yatan deg-işik motivasyonlann olup olmadıg-ını ortaya
koymaya çalışmaktadır.
Araşhrmamn Önemi:
Öğrencilerin Arapça'ya yönelik motivasyonlarını öğrenmek,
Arapça'nın llahiyat Fakultesi hazırlık yılında öğretim sürecini daha
kapsamlı bir şekilde anlamalarma neden olmaktadır. ög-retim elemanlarının
da ög-renci motivasyonlannı bilmeleri onların başanlarını daha da iyiye
götürmede büyük bir destek sağlamaktadır. Dolayısıyla Fakülte'de Arapça
394
İLAHİY AT FAKÜL TESt ÖÖRENCl... ..
ögretimindeki hedeflerin gerçekleştirilmesinde ve Arapça'ya yönelik daha
güçlü ve olumlu motivasyonlann yaratılmasında iyi bir fırsat sa~lanmış
olacaktır.
Araştırmanın Hedefleri:
Bu araştırmada aşa~daki üç hedef gerçekleştirilecektir:
Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Hazırlık sınıfı
ö~encileri~;
1- Arapça'ya yönelik motivasyonlarını ö~enmek,
2- Motivasyon un dille olan ilişkisinrbelirlemek.
3- Arapça'ya yönelik motivasyonun seviyesini ölçmek.
Araşhrmanm Smırhbkları:
Bu araştırmanın alanı. Dokuz Eylül Üniversitesi, tlahiyat Fakültesi,
Hamlık sımfı ile sınırlı kalmaktadır.
Terimierin Tammı:
Aşa~daki terimierin belirlenmesi yararlı görülmektedir:
Bu araştırmada aşa~daki tarumlar kull~ıştır:
I-Motivasyon:
"Motivasyon; belli hedefleri gerçekleştirmek için belli davranışlan
uyaran iç gerginlik ve yeteneklerden do~an akli ve elektrikli oluşumdur.
Bu tanım; bireyin iç yaşamı ve _akli süreçlerin sonucu olan insan
davranışını vurguladı~ı; gördükleri, hissettikleri ve düşündüklerini
etkiledi~ni öne sürdü~ için kabul edilmiştir.
Aynca, bu araştırmada aşa~daki operesyonel tanım kabul edilmiştir:
395
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
"Arapçaya yönelik yüksek motivasyon taşıyan ögrenci, ·aşa~daki
özellikleri taşımaktadır.
Her fırsatta Arapça'yı ögrenmeye çaba harcar, fırsat buldukça
Araplarla görüşür, Arapların kültürel mirasım ögrenmeye çalışır, Arap
edebiyatını okumakta zevk duyar, Arapça konuşanlarla duygularını
paylaşır ve Arapçayı ögrenmekle karakterinin bütünleşmesi gerçekleştirmiş
olur."
2- Hazırhk Yıh:
Dokuz EylülÜniversitesi, İlahiyat Fakültesinin ilk yılını kapsayan ve
ögrencilerin yo~un bir şekilde Arapça ögretimine aynldı~ yıldır.
3-. Başarı:
El-Hariki (1988: 7), Chaplin ve Olds'ın başarı ile ilgili tanımını
aktarmaktadır. Onlara göre; başarı, ögrencilerin de~erlendirmesinde
· kullanıl~n belli testlerle belirlenen ögretimdeki performam~ın yeterlik
seviyesidir."
Bu knrumsal tanırrı" dayar.:ırak araştırmada aşa~dald operesyonel
tanım kullamlmıştır:
Başarı; ögrencilerin yıl boyunca 8 vize ve final sınavında verilen
testler sonucu elde ettikleri toplam puanların seviyesidir."
İlgili Araştirmalar:
ögrencilerin başanya yönelik motivasyonlarını ele alan araştırmalar
bu alanın önemi doğrultusunda git~emektedir. Bireylerin başarılı olması
ve başarısızlıktan kaçınması motivasyonlarını ölçmek amacıyla T.A.T. ve
T.A.Q. gibi testler kullanılri.uştır. Atkinson'a (1981: 331-333) göre başarılı
olmaya yönelik· olan kuvvetli motivasyon başarısızlıktan kaçınma
motivasyonunun kuvvetini düşürmektedir. Atkinson'un kuramında
aşa~daki bilgiler öne sürülmektedir:
396
tLAHtY AT FAKÜL 1ESİÖÖRENCL. ..
1- Eğer· başanh olmaya yönelik olan motivasyon yüksek;
başansızlıktan kaçınma motivasyonu düşük ise, durum başanya yönelik
olan motivasyonun "kuvvetli'' olmasına neden olmaktadır.
2- Eğer başarılı olmaya ve başarısızlıktan kaçınma motivasyonlarının
her ikisi kuvvetli veya zayıf ise başarı seviyesi "orta" olmaktadır.
3- Eğer başarılı olma motivasyonu düşük ve başarısızlıktan kaçınma
motivasyonu yüksek ise başarı motivasyonu "düşük" olmaktadır.
Atkinsan ve Feather (1966: 437), bireyin bir şeyi sevmesi
durumunda onun için uygun bir ortam yaratıp onu iyi bir şekilde 1 ' '
öğrendiğini vurgulamaktadır. Bu görüşlere göre; öğrenci, Arapça'yı
sevdiği takdirde bu dili öğrenmesinde başan kaydedeceği sonucuna
vanlmaktadır.
El-Makhzoumi: (1989:1-20), Bireylerin yaşamada değişik
davranışlan yapmaya motive eden önemli bir motivasyon bulunmaktadır,
diye yazmaktadır. Bu motivasyona "İlgi Çekme motivasyonu"
denilmektedir. İçten gelen ve dıştan pekiştirilen bu motivasyon dolayısıyla
bireyler, değişik ve duruma uygun olan tepkiler göstermektedirler. Diğer
bir yandan da bu pekiştirmeler, tepkilerin sürekliliğine ve geliştirilmesine
neden olmaktadır. Öğrencide böyle bir motivasyon kuvveti olduğu
takdirde, okulda başanh olmaya ve yüksek puanlar almaya motive
olmaktadır. Aksi takdirde çalışma motivesi olmamakta ve dolayısıyla
seviyesi düşük olmaktadır ..
Anne-babalar çocuklarm motivasyonlannın oluşmasmda ve
gelişmesinde önemli rol oynamaktadırlar. Motivasyonlarm çoğu,
sosyalleşme sırasında gelişmektedir. Rosen'e (1961: 332) göre; baba ve
anneler, çocukları için yetenek ve yaşıanna göre uygun bir seviye koymak
ve gerçekleşmesi yer alan yüksek seviyelerden sakmmahdırlar. Aksi
takdirde çocuklarda bir tür frastrasyon yaratırlar. Öte yandan bu seviyelerin
kolay olması çocuklarda ilgisizlik yaratmaktadır;
Crandall'a (1965: 512) göre; alt sosyal tabakalar, çocuklarda başan
motivasyonunu pekiştirmekte başansız kalmaktadırlar. Ziglar'a (1969:
397
Dr.Amal A.AI-MAKHZOUM1
512) göre; başan motivasyonu tamamen kahtım ve. sosyal ortamın sonucu
olan bireyin karakterine dayanmaktadır.
Engle (1979: 365), yüksek başan motivasyonuna sahip olan kişiler,
çocukluk döneminden itibaren bağımsız olur, sınavlarda karşıianna çıkan
problemlere takılıp zaman ve çabayı önemserneden çözüm bulmakta
direnirler, orta, lise ve üniversitede yüksek başan kaydederler demektedir.
Baron ve arkadaşlarına (1981: 331-334) göre; başanya olan ihtiyaç,
diğer değişik davranışlan etkilemektedir. Öte yandan o, Alkinson'un
(1976: 331) üniversiteye kaydolan öğrenciler, kaydolmayanlardan daha
yüksek başan motivasyonuna sahip olurlar görüşüne yer vermektedir. ·. ·
Aynca Rayner (1970: 331), bu öğrencilerin testlerde yüksek puan
aldıklarını vurgulamaktadır. Minor ve Neel'e (1958: 331) gore; yüksek
başan motivasyonuna sahip olan kişeler çalıştıklan işlerde de başanlı
peıfonnans göstermektedirler.
Morris (1981: 182), hayatımızda en kuvvetli ve bütün halinde
görünen davranış, çalışma ve başarıdır derken Baron'un görüşünü
. desteklemektedir.
Kukla'ya (1975: 332) göre; düşük başanh öğrenciler, sorulann
kolay olacaklanm öğrendikleri takdirde, daha da fazla çaiışırlar. Yüksek
başarılı olanlar ise soruların zor olacaklarınıöğrendikleri takdirde daha da
fazla çalışırlar.
Touhkey ve Villemz (1975: 332), düşük başan motivasyonu olan
kişeler, yeteneklerinin kendilerini hedeflerine . ulaştıramayacağım
düşünürler diye vurgulamaktadırlar.
Araşhrmanm Yöntemi
·Örneklem:
Buaraştırmanın örneklemini, Dokuz Eylül Üniversitesi, İlahiyat
Fakültesi, Hazırlık Sınıfı öğrencileri oluşturmaktadır. Hazırlık sınıfı
öğrencilerinin bir bölümü İmam-Hatip Lisesis çıkışlı olduğundan bir
derece Arapçayı öğrenmiş, diğer bölümü ise normallise çıkışlı olduğundan
398
İLAHİYAT FAKÜL1ESl ÖÖRENCL ..
Arapçayı hiç öğrenemiştir. 1988-1989 akademik yılında Hazırlık Sımfı 6'sı
kız olmak üzere 136 öğrenciden oluşmuştur. Anketin uyguhimasma 95
öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin hepsi anketi uygun bir şekilde
cevaplandırmıştır. Bu sayı toplumun % 73.08'ini temsil etmektedir .
. Anket:
Bu araştırmamn amaçlarını gerçekleştirmek için anket kullanılmıştır.
Anketin özellikleri aşağıda verilınektedir:
Kılavuz:
Anketin kılavuzunda öğrencilere Arapça'da başarı ve motivasyonla ·
ilgili bir araştırmamn yapıldığı belirtilmiştir. Anketin maddelerini dikkatle
okuyrip çekinmeden gerçek ve samimi olan görüşlerini ifade edecek bir
şekilde cevaplandırmalah, "ev_et" veya "hayır" kelimelerinin altında ( )
işareti koyarak cevaplandırmalan istenmiştir;
Aynca öğrencilere yardımlan için teşekkür edilmiştir.
Anketin İçerig:i
Bu araştırmada kullanılan anket 27 maddeyi kapsamıştır. Bu
maddelerin tümü öğrencilerin Arapça'ya yönelik motivasyonlanm ölçmek
için hazırlanmıştır. Maddeler beş alana ayrılmıştır:
ı~ Dini Motivasyon:
Bu alan; Kur'an-ı Kerim, Hadis, Fıkıh gibi dini değişik alanlan ile,
Müslümanlar ve onlarla ilişki kurmak gibi İslam Dini'nin değişik
yönleriyle ilgili olan motivasyon maddelerini kapsamıştır. Anket bu alanla
ilgili altı maddeden oluşmuştur: Bu düşünceler beş maddede ifade
edilmiştir.
399
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
2u Ekonomik Motivasyon:
Bu alan; Arap ülkelerinde çalışmak, yabancılara veya turistlere
mihmandarhk yapmak, Türkiye ile Arap ülkeleri arasmda ticari ilişkiler
kurmak ve Araplarm geldiği bir otelde çalışmak gibi kişisel ekonomiyi
geliştirmeye neden olan düşünceleri kapsam:ı.ştrr. Bu düşünceler, yedi
maddede ifade edilmiştir.
3~ Sosyal Motivasyon:
Bu alan; sevgi, saygı, arkadaşlık, ilişki kurmak, aid.iyet ve Araplada
her türlü sosyal ilişkiyi geliştiren düşünceleri kapsam:ı.ştrr. Pillket bu alanla
ilgili beş maddeyi içermiştir.
4~ Kültürel Motivasyon:
Bu alan; kitap, dergi ve gazete okumak, yüksek bir diploma almak
veya Arap Edebiyatını tammak gibi kültürün değişik yönleri ile ilgili
· maddeleri kapsamıştrr. Bu alan; yedi maddeyi içermiştir.
'
!5~ Psikoloji!.< Motivasyon:
Bu alan; Kendine güven, karakterini tamamlama ve Arapça'ya ilgi
duyma gibi hedefleri gerçekleştiren yörmleri kapsayan üç maddeyi
içermiştir.
Anketin Uygulaması:
Anket, 1988-1989 Akademik yılı'nın ikinci dönemi Mart ayında
uygulanmıştır. Öğrencilerin ders sırasında aııketi cevaplandırmaları
ortalama olarak 20 dakika zaman almıştır. Toplanan anketıerin tamamı,
analiz amacı için uygun görülmüştür.
400
lLAHlY AT FAKÜL TES1 ÖÖRENCL. ..
Bulgular ve Tartışması:
Bulgular, araştırmanın ilk bölümünde belirlenen hedeflere göre
organize edilmiştir.
lu Hazırlık Sınıfı Ö~rencHerinin Arapça'ya Karşı
Motivasyonları:
Bu motivasyon önce belirlenen. beş yönü ile ayrınuh olarak ele
alınmıştır:
a~ Dini Motivasyon:
Dini motivasyonla ilgili olan maddelere ö~encilerin cevaplan
degişmektedir. Arapça'yı Kur'an-ı Kerim ve Hadisleri anlamak için ·
ö~enmekteyim maddesi en yüksek ve tam % 100 olarak ögrenciler
tarafından ifade edilmiştir. Bunun yanı sıra düşünceleri Arapça metinlerle
desteklemek maddesi bu alancia en az olan % 48.42 ögrel)ci tarafından
desteklenmiştir. Diger maddeler ise bu iki oranın arasında görüş birliğini
kapsarmştır. Ayrıntılı bilgiler tablo (1) de verilmektedir:
401
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
Tablo (1) : Öğrencilerin Arapça'ya Yönelik Dini Motivasyonlan
Tepkiler
Evet Hayrr Toplam Oran
1- Arapça cennet dilidir 68 27 95 71.59
2- Kur'an-ı Kerim ve hadisleri
kavramak için öğ- 95 95 100.00
remyorum.
3- Çünkü Müslümanlar ara- "'-.-.~
sında iletişim aracıdır 82 13 95 86.32
4- İslam fıkhmda derinleş-
rnekiçin 90 05 95 94.74
5- Daha iyi vaaz vennek ve
hatiplik yapmak için . 61 34 95 . 64.21
6- Düşüncelerimi Arapça metinlerle
desteklemek için 46 49 95 48.42
Tabloda görüldüğü gibi Arapça'yı öğrenmekte D.E.Ü. İlahiyat
Fakültesi Hazırlık Sınıfı öğrencileri için en kuvvetli motivasyon dini
motivasyondur. Öte yandan Kur'an-ı Kerim ve hadisleri kavramak
maddesi tam bir destek gönnektedir. İslam Dini'ni öğrenenler için bu
motivasyon büyük bir önem taşımaktadır.
b~ Ekonomik Motivasyon:
Ekonomik motivasyonla ilgili olan maddelere öğrencilerin tepkileri
belirgin bir şekilde biri birinden farklı olarak gÇırülmüştür. bu alanda
hacılara rehberlik etmek maddesi en yüksek olan·% 65 bir oranda destek
görmüştür. Diğer yandan Araplan karşılayan bir otelde çalışınakla ilgili
·olan madde bu ,alanda en az tepki alan % 13 gibi-bir oran almaktadır. 'Diğer
· maddeler ise bu iki oran arasında kalmaktadır. Aynntıh bilgiler tablo 2'de
' verilmektedir •
. 402.
ll.-AH1Y AT FAKÜL TESt ÖÖRENCL. ..
Tablo 2: Öğrencilerin Arapça'ya Yönelik Ekonomik Motivasyonlan
Tepkiler
Maddeler Evet Toplam Oran
7- Hacılara rehberlik etmek için 30 65 95 31.58
8- Bir Arap ülkesinde çalışmak
ıçın u~ 77 95 18.95
· 9- Türkiye'de turistlere rehberlik
etmek için 33 62 95 34.75
10- Arapça öğretmeni olmak için 62 33 95 65.26
11- Türkiye ile Arap ülkeleri arasında
ticari ilişkiler kurmak
ıçın 20 75 95 21.05
12- Arap turistlerin kaldıklan bir
otelde çalışn:ıak için 12 83 95 12.63
13- Zengin bir Arap kızı ile
evlenmek için 17 78 95 17.90
Yukandaki tabloda da görüldü~Ugibi ekonomik motivasyon kuvvetli
olmamaktadır. Hazırlık sinıfı öğrencileri.dini motivasyona önem verdikleri
kadar ekonomik motivasyona önem vermemektedirler. Dindar bir öğrenci
için ekonomik nedenler pek önem taşımamaktadır sonucuna
vanlabilmektedir.
c- Sosyal Motivasyon:
Sosyal motivasyonla ilgili olan maddelere öğrencilerin tepkileri % 16
ile% 52 arasında değişmektedir. Aynntıh bilgiler tablo 3'te verilmektedir.
403
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMI:
Tablo 3: Öğrencilerin Arapça'ya Yönelik Sosyal Motivasyonlan
Tepkiler
Maddeler Evet Hayır Toplam Oran
14- Çok dil bilene arkadaşlan
... . . saygı gosteru 15 80 95 15. 7l:J
15- Araplarla arkadaşlık yapmak
ıçın 47 48 95 49.47
17- Arap ülkelerinde gezip dolaşmak
için 39 56 95 41.05
18- Araplarla mektuplaşmak için 49 46 95 51.58
Yukarıda da görüldüğü gibi Arapça'yı öğrenmek için. sosyal
motivasyon pek önem taşımamaktadır. Bu motivasyon da hazırlık sınıfı
öğrencileri arasında dini f!10tivasyona ulaşamamaktadır .
. d- Kültürel Motivasyon:
Kültürel motivasyonla ilgili. maddelere öğrencilerin tepkileri biri
birinden farklı görülmektedir. En yüksek tepki olan % 85 gibi yüksek tepki
Arapça'nın öğrenmesi mesleğin bir bölümüdür, gösterilirken% 25 kadar
· düşük tepki, bir Arap ülkesinde burs almak için gösteri mekte..ıir. Diğer. ·
maddeler ise bu iki oranın arasında değişmektedir. Ayrıntılı bilgiler tablo
4'de verilmektedir.
404
lLAHlY AT FAKÜL 1ES1 ÖGRENCL. ..
Tablo 4: ögrencilerin Arapça'ya Yönelik Kültürel Motivasyonlan
Tepkiler
Maddeler Evet Hayır Toplam Oran
16- Arapça'da lisans üstü eğitim
yapmak için 57 38 95 60
19- Arapça yayın yapan radyo istasyonlanm
izlemek için 60 35 95 63.16
20- Arapça eserleri o kumakla Arap
kültürü ile ilgili bilgi edinmek 73 22 95 76.84
21- Bir Arap ülkesinde burs al-
'
makiçin 24 71 95 25.26
22- Arapça'nın ögrenmesi mesle-
ğin bir bölümüdür 81 14 95' 85.26
23- Arap edebayıtmı okuyup zevk
duymak 39 56 95 41.05
24- Hazırlık sınıfı geçmek için 44 51 95 46.32
Yukandaki tabloda da görüldüğü gibi kültürel motivasyonun bazı
maddeleri ögrencilerin yüksek desteklerini kazanırken bazı maddeleri ise o
kadar önemli tepki almamaktadır.
Sa Psikolojik Motivasyon:
Psikolojik motivasyonla ilgili sorulara öğrencilerin cevaplan
değişkenlik göstermektedir. Arapça'yı sevmek maddesi % 92 gibi yüksek
405
Dr.Amal A.AI-MAKHZOUMl
bir ögrenci oranının deste@.ni kazanırken kişilik geliştinneye yardımcı olma
maddesi % 56 kadar destek almaktadır. Ayrıntılı bilgiler tablo 5'te
verilmektedir:
Tablo 5: Öğrencilerin Arapça'ya Yönelik Psikolojik Motivasyonları
Tepkiler
Maddeler. Evet Hayır Toplam Oran
25- Kendime güvenimi arttırmak
ıçın 56 39 95 58.95
26- Arapçayı sevdiWın için 87 08 95 91.58
27- Kişili~imin gelişmesinde yardırncı
olması için 53 42 95 55.79
Psikolojik motivasyonla ilgili maddelerin en önemlisi öğrencilerin ·
Arapça'yı sevrneleri çok kuvvetli bir destek göstermektedir. Arapça e~timi
ve ö~retimi ile ·ilgili olan kişiler bu sevginin uygun yöntemlerle
geliştirilmesine çalışmalıdırlar. Bu motivasyonla ilgili di~er maddeler de
%50'den fazla destek görmektedir.
2- Arapça'ya Yönelik Motivasyonun ögrend Başansı ile
İlişkisi:
Pearson formülü kullamlarak ö~rencilerin Arapça'ya yönelik
motivasyonlan ile Arapça'da başarı arasmda korelasyon elde edilmiştir. 95
öğrenciden alınan veriler kullanılarak 0.54 gibi orta olan bir korelasyon
bulunmuştur.
406
1LAH1Y AT FAKÜL 1ESİ ÖÖRENCL. ..
3· Arapça'ya Yönelik ögrencilerin Motivasyon Seviyesi:
Öğrencilerin Arapça'ya yönelik dini, ekonomik, sosyal, kültürel ve
psikolojik motivasyonlannın seviyesi o alanla ilgili maddelere verile.n
tepkilerin ortalaması ile çıkanlmıştır. Ayrıntılı bilgiler tablo 6'da
verilmektedir: ·
Tablo 6: Arapça'ya Yönelik Öğrencilerin Motivasyon Seviyesi
Motivasyonlar Ortalama
Dini 76.46
Ekonomik 28.42
Sosyal 38.66
Kültürel 56.11
Psikolojik 68.04
. Ortalama 53.54
Bu araştırmada incelenen ö~rencilerin Arapça'ya yönelik
motivasyonlan incelenmiş ve en kuvvetli motivasyonun dini motivasyon
oldu~u görülmüştür. İkinci derece psikolojik motivasyon gelmektedir.
Kültürel motivasyon da % 50'nin üstünde kalmaktadır. Daha sonra sosyal
motivasyon gelmektedir. Motivasyonların en zayıfı ekonomik motivasyon
olmaktadır.
Sonuç:
Araştırmacı bu araştırma sonucunda aşa~ıdaki sonuçlara
varmaktadır:
1- Öğrencilerin Arapça'ya yönel~ motivasyonunun, dini, psikolojik,
kültürel; sosyal ve ekonomik motivasyonlardan oluşan bir karmaşıklık
göstermektedir.
2- Öğrencilerin İslam Dini ile ilgileri bu Fakülteyi seçmelerinde
407
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
önemli bir rol oynamıştır. Dolayısıyla dini motivasyon di~er alanlara göre
daha yüksek görülmektedir.
3- Ekonomik motivasyon ö~encilerde en zayıf motivasyon olarak
kabul edilmektedir. Dini ilgisi olan kişi elindeki ile kanaat etmektedir.
4- Arapça'ya yönelik ö~rencilerin sosyal motivasyonu zayıf
kalmaktadır. Belki de bunun nedeni bu alanda Arap enformasyonunun
etkili olamamasından kaynaklanmaktadır. Arap ülkelerinin İlahiyat
Fakültelerine bu alanla ilgili yayın göndermeleri uygun görülmektedir.
5- İlahiyat Fakültesi ö~rencilerinin Arap kültürüne yönelik
motivasyonlan yüksek görülmektedir. Bu motivasyonu daha da
kuvvetlendirrnek için İlahiyat Fakültelerine kitap, dergi, gazete ve teyp
şeritleri Araplar tarafından gönderilmelidir. Böylece ö~enciler, Arap
kültütünün dünü ve bugününü ö~enmiş olacaklardır.
6- Ö~encilerin Arapça'yı sevmekte yüksek motivasyonları
bulunmaktadır. Bu sevgi de~işik ve uygun yöntemlerle desteklenmeli, ve
geliştirilmelidir.
KAYNAKLAR:
1- Andrews, J.D. The Achievement Motive And Advancement in Two
Types of Organizations. Journal of PersonaUty and Social
Psychology. 1967. 163-168.
2- Atkinson, J.W. "Motivation for Achievement" in R.A. Baron et al.
Psychology. Tokyo: Holt, 1981. pp. 331-334.
3- Atkinson, J.W. and Feather, N.T. "Theor" of Achievement Motiva~ion
in K.G. Shaver. Principles of Social Psychology. Winthrop
Cambrige, Massachusus Press, 1977.
4- Baron, R.A. and et al. Psychology. Tokyo: Holt, 1981. pp.
331-334.
408
İLAH!YAT FAKÜLTESI ÖÖRENCL ..
5- Crandall, V.C. anaetal. "Children's Beliefs inTheir Own Control of
Reinforcement in Intellectional Academic Achievement Situations." in
H. Gleitman. Psychology. New York: Norton, 1981. p. 512.
6- Engle, S. Psychology: Its Prindples and Applications. New
York: Harcourt Brace Jovanovich, 1979. pp. 259-274.
7- Kukla, A. "Preferences Among Impossibly Difficult and Trivially Easy:
A Revision of Atkinson's Theory of Choice". Journal of
PersonaHty and Social Psychology, 1975, 32, 338~345.
8- Minor, C.A. and Neel, R.G. ~'The Relationship Between Achievement
Motive and Occupational Preference". Journal of CounseHng
Psychology, 1958, 5, 39-43.
9- Morris, R. and Ralph. H.T. Social Psychology. New York:
American Sociological Association, 1981. p. 182.
10- Raynor, J.O. "Relationship Between Achievement- Related Motives,
Future Orientation, and Academic Performance." Journal of
PersonaUty and Social Psychology, 1970, 15, 38-43.
11- Rosen, C.R. et al. "The Psychosocial Origins of Achievement
Motivation" in R.A. Baron. Psychology. Tokyo: Holt, 1981, p.
332.
12- Touhey, J.C. and Villemez, W.J. "Need Achievement and Risk
Taking Preference: A Clarification." Journal of PersonaUty and
Social Psychology, 1975, 32, 713-719.
13- Weiner, B. Achievement Motivation and Attribution Theory.
N.J: GeneralLearning Press, 1974.
14- Weiner, B. et al. "Causal Ascriptions and Achievement Motivation: A
Conceptual Analysis of Effort and Reanalysis of Locus of Control."
Journal of PersonaUty and Social Psychology, 1972.
239-~248.
15- Ziglar, E. and Child, LL. "Socialization." in H. Gleitman,
Psychology. New York; Norton 1981 p. 512.
409
Dr.Amal A.Al-MAKHZOUMl
b- Arapça Olanlar:
16- El-Har:iki, S.M. "Mikroö~retim Becerilerinin Kazanmasının Ö~enci
Başarısına Etkisi. "Risalet ei-HaHç ei-Arabi Dergisi, Körfez
Ülkeleri Egitim Bürosu 1989, 31, s. 7
17- El-Makhzoumi, A. "Dikkat Çekme Motivasyonu, Yayınlanmamıştır.
18- El-Naka, M.K."Arap Olmayanlara Arapça Ö~etimi İçin Temel Bir
Kitap Hazırlanmakta Önerilen Bir Plan" Arap Olmayanlara Arapça
ögretimi ile İlgili Konferans Tebligi. Körfez Ülkeleri
Egitim Bürosu, 19, 2, 219-236.
19- El-Tuveyciri, A.M."Dallan Ezberletme ve Temelleri Kaybetme"
Risalet EI-Haliç, EI-Arabi Dergisi, 1988, 26, Önsözden.
20- Sini, M.l. Yabancı Dil ögretim Yöntemleri: Egitsel ve
Psikolojik Araştırmalar, Um.El-Kura Üniversitesi, Mekke, 1986,
99-128.
21- El-Vasıtı, S-D. "Arap Olmayanlara Arapça Ö~etimi İçin Temel Bir
Kitap Önerisi." Arap Olmayanlara Arapça ögretimi İle İlgili
Konferans Tebligi, ~örfez Ülkeleri E~itim Bürosu, 2, 219-236.
410
lLAHlYAT FAKÜL TESt ÖÖRENCİ.. ...
Dokuz Eylül Üniversitesi
İlahiyat Fakültesi
Sayın Ö~end,
Fakültemizde arapça okuma nedenleri ve öğrencilerin başanları ile
ilgili bir araştırma yapmaktayım. Elinizdeki anket bu amaç için
hazırlanmıştır. Her öğrenci arapça okumak için bazı nedenler
belirtmektedir. bu nedenleri kapsayan bir liste hazırlamaktayız. Nedenleri
dikkatle o.~.~uyunuz. Görüşünüze uygun geldiği takdirde "evet", gelmediği
takdirde "hayır" kelimesi altına(>/) işaretini koyunuz. Gerçek ve samimi
görüşlerin· ri bildiriniz. Çünkil sonuçlar araştnma amacından başka hiçbir
şey için kullanıln1ayacaktıro Anket sonuçları başarılarımzla karşılaştınlacağı
için, adlarımzı· yazmayı unutinayıı.uz.
Yardımlannıziçin teşekkür ederim.
Dr. Amal Ali Al-Makhzoumi
Arapça okumanın nedenleri Evet Hayır.
1- Cennet dili olduğu ·için .
[2~ Kın'~~ K~rlın ~~~P~yga~t;'ri~~rini anlamak
ıçın
4- İslam fık uru derinlemesine ö~enmek için ~
5-İyi bir vaiz ve hatip olmak için
6- Düşüncelerimi Arapça rnetinlerle desteklemek için
7- Hacı adaylarına rehberlik yapmak için
8- Bir Arap ülkesinde çalışmak için
411
Dr.Amal A.A1-MAKHZOUM1
Arapça okumanın nedenleri Evet Hayrr
9- Türkiye'de Arap turistlerine rehberlik yapmak için·
10- Arapça öğretmeni olmak için
11- Türkiye ile Arap ülkeleri arasında ticaret yapmak için
12- Arap turistlerin kaldıklan otelde çalışmak için
gin bir Arap kızı. ile evlenmek için
14- Çok dil bilen kişiye arkadaşlan saygı gösterdiği için
15- Araplarla arkadaşlık yapmak için
16- Arapça dili dalında yüKsek öğrenim yapmak için
17- Arap ülkelerini gezip dolaşmak için .
18- Arapça mektuplaşmak için
19- Arapça yayın yapan radyo ista.Syonlanm takip edebilmek
. . ıçın
20- Arapça kitap, dergi, ve gazeteleri okuyarak:, Arap kültürü
hakkında bilgi edinmek için
21- Bir Arap ülkesinde burs alıp okumak için .
22- Arapça öğrenimi mesleğimin aynlmaz bir parçası olduğu
. . ıçın
.
" 23- Arap edebiyattın okuyup zevkini tatmak için
24- Hazırlık sınıfım geçmek için
25- Kendime olan güvenimi arttırmak. için
26- Arapç 1yı sevdiğim için
27- Kişiliğimin gelişmesine yardımcı olduğu için
412