Dr. M. Akif ÖZDOĞAN∗
BELÂGATIN SİSTEMATİZE EDİLMESİNDE ES-SEKKÂKÎ VE EL-KAZVÎNÎ’NİN ROLÜ
Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi II (2002), Sayı: 4 97
Sütçü İmam Ünv.
İlahiyat Fakültesi
Belâgat ilminin, günümüz belâgat eserlerinde yer alan meânî, beyân ve bedî‘
şeklindeki tasnifi es-Sekkâkî ve onun talebesi el-Kazvînî(öl.739/1338) tarafından yapılmıştır.
Bunlardan önceki dönemde belâgat ilmi ile ilgili yapılan târiflerin de kısmî bir târif olup1
; esSekkâkî(öl.626/1299)’nin
yaptığı gibi kapsamlı bir tarif yapılmadığı görülmektedir. Bu
döneme kadar bu ilimde değişik aşamalar kaydedilmiştir. Önceleri pratik olarak edipler
tarafından eserlerinde tatbik edilen belâgat ilmi; el-Câhiz (öl.255/869) İbnu’l-Mu‘tez
(öl.296/908) ve ‘Abdulkâhir el-Curcânî (öl.471/1078) gibi ediplerle ilmi bir zemine
oturtulmuş; nihayet h. VI. asırda es-Sekkâkî ve VII. asırda talebesi el-Kazvînî tarafından
sistematik hale getirilerek bugünkü tasnifi yapılmıştır. Biz bu çalışmamızda es-Sekkâkî ile elKazvînî’nin
belâgat ilminin sistematik hale getirilmesindeki çalışmalarını inceleyeceğiz.