Kenan DEMİRAYAK*
OSMANLI DÖNEMİ ARAP EDEBİYATINDA TARİH DÜŞÜRME ŞİİRLERİ YA DA ŞİİRLE TARİH DÜŞÜRME
KENAN DEMİRAYAK / Şarkiyat Mecmuası Sayı 25 (2014-2) 87-124 87
OSMANLI DÖNEMİ ARAP EDEBİYATINDA
TARİH DÜŞÜRME ŞİİRLERİ YA DA ŞİİRLE TARİH
DÜŞÜRME
Kenan DEMİRAYAK*
Öz: Tarih düşürme, önem verilen ya da dikkat çeken bir olayın yılını veya
tarihini göstermek üzere, ebced hesabıyla bir cümle, bir mısra ya da beyit
söyleme sanatıdır. Arap Edebiyatında şiirle tarih düşürmenin kesin olarak ne
zaman başladığı bilinmiyor. Tarih düşürme sanatı Arap edebiyatının Osmanlı-
lar döneminde geliştirilmiş, şairler bu hususta çeşitli tarzlar ortaya koymuşlar,
bu alanda o dönemin başlangıcında en-Nâblusî’nin öğrencisi Abdurrahmân
el-Behlûl şöhret olmuşsa da, bu sanat birçok şair tarafından kullanılmıştır.
Konuları bakımından tarih düşürme, doğum, ölüm, padişahların tahta çıkışı,
tayin, bir görevden azledilme, sünnet, evlenme, bazı yapıların inşası, onarımı,
savaş, barış ve anlaşma gibi hayatın hemen her alanına girmiştir.
Anahtar Kelimeler: Tarih Düşürme Sanatı, Ebced Hesabı, Osmanlı
OSMANLI DÖNEMİ ARAP EDEBİYATI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER
KENAN DEMİRAYAK / Şarkiyat Mecmuası Sayı 26 (2015-1) 31-62 31
OSMANLI DÖNEMİ ARAP EDEBİYATI ÜZERİNE
DEĞERLENDİRMELER
Kenan DEMİRAYAK*
Öz: Arap Edebiyatında Osmanlı dönemi, 9. Osmanlı padişahı, 88. İslam
ve ilk Osmanlı halifesi Yavuz Sultan Selim’in (1470-1520) 1516 yı-
lında Suriye’ye, 1517 yılında da Mısır’a girişi ile başlar ve 1802 yılında
Fransızların Mısır’dan çıkarılmasını müteakip Mehmet Ali Paşa’nın 1805
yılında Bâbıâlî tarafından Mısır Valisi olarak ta-nınması, devamında da Mı-
sır’da hâkimiyetini kurmasıyla birlikte sona erer. Arap Edebiyatında Osmanlı
Dönemi denilince daha çok Mısır, Lübnan ve Suriye bölgesi dahilinde
kaleme alınan Arap Edebiyatı anlaşılır. Bu çalışmada oryantalist ve Arap
entelektüelinin Osmanlı Dönemindeki Arap Edebiyatının başlangıç ve bitiş
tarihleri ile bu dönemin edebî hayatına bakış açıları değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Dönemi, Arap Edebiyatı, Mısır.
A REMARKS ON ARABIC LITERATURE DURING
OTTOMAN RULE