Övme ve Yerme Fiilleri

Övme ve Yerme Fiilleri
Arapçada medh (övmek) için (نِعْمَ), zem (yerme) için (بِىْٔسَ) camid fiilleri kullanılır. Genellikle bu fiillerden sonra merfu iki isim bulunur;

نِعْمَ الوَلَدُ عُمَرُ : Ömer ne iyi çocuktur.

بِىْٔسَ الخُلُقُ الكِذْبُ : Yalan söylemek ne kötü huydur.

نِعْمَ (Niğme) : İyi, güzel, ilginç, mükemmel, ne iyi, ne güzel, ne ilginç, ne mükemmel... manalarına gelir.

بِىْٔسَ (Bi'se) : Kötü, fena, çirkin, ne kötü, ne fena, ne çirkin... manalarına gelir.



Medh ve zem fiilleri lazımdırlar, mazidirler, muzari ve emirleri yoktur. Çekimleri de yoktur. Sonlarına müenneslik (ت) kullanılsa da olur, kullanılmasa da;

نِعْمَ الرَجُلُ أَحْمَدُ : Ahmet ne iyi adamdır.

نِعْمَ الرَجُلَانِ أَخَوَاكَ : İki kardeş ne iyi adamlardır.

نِعْمَ الرِجَالُ المُسْلِمُونَ : Müslümanlar ne iyi adamlardır.

نِعْمَتْ المَرْأَةُ عَاىِٔشَةُ : Ayşe ne iyi kadındır.



مَا ile kullanımı;

نِعْمَ مَا فَعَلْتَهُ : Yaptığın şey ne güzel.

نِعِمَّا هِيَ : O ne iyi. (مِعْمَ + مَا = نِعِمَّا)

نِعِمَّا زَيْدٌ : Zeyd ne iyidir.



Diğer övme ve yerme fiilleri şunlardır;

حَبَّذَا (Habbezâ) : Ne iyi, ne güzel, ne hoş, ne kadar iyi, ne kadar güzel, ne kadar hoş.

حَبَّذَا الإِجْتِهَادُ : Çalışmak ne kadar güzeldir.

لا حَبَّذَا (Lâ habbezâ) : Ne fena, ne kötü, ne kadar fena, ne kadar kötü.

لا حَبَّذَا السَرِقَةُ : Hırsızlık yapmak ne kadar kötüdür.

Genellikle (حَبَّذَا) ve (لا حَبَّذَا) dan sonra sadece bir merfu isim gelir, çünkü birinci merfu ismin yerine fail olarak (ذَا) gelmiştir.

(حَبَّذَا) ve (لا حَبَّذَا) hiç bir değişikliğe uğramaz, müfred, tesniye, cemi için aynı siygalar kullanılır. Müennesleri de yoktur.



جَمُلَ (Cemule) : Övme fiili olarak kullanılır.

جَمُلَ النَجَاحُ بُلُوغُ الأَمَلِ : Emele (arzuya) ulaşmak güzel bir başarıdır.

سَاءَ ve خَبُثَ : Yerme fiili olarak kullanılırlar.

سَاءَ الخُلُقُ شَهَادَةُ الزُورِ : Yalancı şahitlik ne kötü huydur.

خَبُثَ عَدُوُّ اللهِ الكَافِرُ : İnanmayan Allah'ın kötü (kişilikli) düşmanıdır.

Konular