Kasır (Daraltma)lı Cümle

Kasır (Daraltma)lı Cümle
Bir lafzı, diğer bir lafza tahsis etmek anlamına gelen kasr, çeşitli yollarla yapılmaktadır:

1) Olumsuzluk ve istisna harfleri ile;

مَا...إِلَّا şeklinde yapılan daraltmada إِلَّا harfinden önce gelen kelime, ondan sonra gelen kelimeye tahsis edilmektedir.

مَا شَوْقِيٌّ إِلَّا شَاعِرٌ : Şevki yalnızca şairdir.

مَا شَاعِرٌ إِلَّا شَوْقِيٌّ : Şair olan yalnızca Şevki'dir.

مَا هُوَ إِلَّا عَلِيٌّ : O Ali'den başkası değildir. (Şüpheyi ortadan kaldırmak için kurulmuş bir cümle.)

إِنَّمَا ve أَنَّمَا harfleri de benzer anlamlarda kullanılabilir.

إِنَّمَا شَوْقِيٌّ شَاعِرٌ : Şevki yalnızca şairdir.

2) لا، بَلْ، لَكِنْ harfleri ile;

إِنَّمَا أَنَا مِصْرِيٌّ لَا سُورِيٌّ : Ben sadece Mısırlıyım, Suriyeli değil.

مَا وَضْعُ الإِنْسَانِ فِي غَيْرِ مَوْضِعِهِ عَدْلاً بَلْ ظُلْمٌ : İnsanı layık olduğu yerden başka bir yerde kullanmak adalet değildir, zulümdür.

لا أُجِيِّدُ الخِطَابَةَ لَكِنْ الشِعْرَ : Hitabeti iyi yapamıyorum, ancak şiir söylemem iyidir.

3) Takdim ile;

Gramer bakımından mecburiyet olmadığı halde tabii sıralamasının dışına çıkılarak sonda gelmesi gereken bir kelimenin başa alınması durumunda hüküm o kelimeye tahsis edilmiş olur ve böylelikle daraltma meydana gelir. Mesela, fail veya meful, fiilden; haber mübtedadan önce geldiği takdirde tahsis meydana gelir.

سَعَيْتُ فِي حَاجَتِكَ : İhtiyacına koştum.

أَنَا سَعَيْتُ فِي حَاجَتِكَ : İhtiyacına yalnızca ben koştum.

وَإِلَى اللهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ : İşler yalnızca Allah'a döner.

Konular