Arapça Tercüme Teknikleri

Mürekkeb Fiil Cümlesi:
* Arapça’da kompleks (mürekkep) fiil cümleleri, içinde birden fazla yüklem bulunan cümlelerdir.
* Bu tür cümlelerde ana cümlenin dışında isim veya fiil cümlesinden oluşmuş yan cümle vardır.
* Yan cümlemiz isim cümlesi ise başına إن edatı alır ve cümledeki manayı vurgular.
* Yan cümlemiz fiil cümlesi ise başına أنَّ edatı alır, manasını mastara çevirir ya da doğrudan mastar olarak gelir.
a) Yan cümleciği isim cümlesi olan mürekkep fiil cümlesine örnekler
- قال الأستاذ إن الإمتحان غداً “ Öğretmen imtihanın yarın olduğunu söyledi.”
* Bu cümlede قال ile başlayan cümlemiz ana cümledir. Yan cümle ise إنَّ ile başlayan isim cümlesidir.
* Daha öncede belirttiğimiz gibi isim cümlesinin ismi, fiil cümlesinin öznesi; isim cümlesinin haberi de fiil cümlesinin yüklemi durumundadır.
- Bir başka örnek: قال الأستاذ إنه سيوزع أوراق الإمتحان غداً “ Öğretmen imtihan kağıtlarını yarın dağıtacağını söyledi.”
* Bu cümlede قال ile başlayan cümlemiz ana cümle olup iki ayrı konu içermektedir. Birincisi, “Öğretmenin söylemesi”; ikincisi ise “Kağıtların yarın dağıtılacağıdır.” Sonuç olarak yan cümle isim cümlesinden oluşmuş, haberi ise سيوزع fiili ile başlayan fiil cümlesidir.
a) Yan cümleciği isim cümlesinden oluşan fiil cümlelerinin Türkçe’ye tercüme teknikleri
* Fiil cümlelerinin Türkçe’ye tercümesinde takip edilecek yol ana hatlarıyla şöyledir.
1- Önce ana cümlenin faili alınır. (Fail gizli ise, fail alınmış gibi hareket ederiz.)
2- Sonra yan cümlenin faili alınır.
3- Son aşamada da cümlenin en sonundan başına kadar kalan kelimeler tercüme edilerek ana cümlenin fiili ile tercüme tamamlanır. Bunu örneklendirecek olursak;
- قال الزعيم المصري إن الدولة العربية تشترك في المصالح الإقتصادية
3 2 1 4
Bu cümle iki ayrı konudan bahsetmektedir:
1- قال الزعيم المصري “ Mısır liderinin söyledi.”
2- إن الدولة العربية تشترك في المصالح الإقتصادية “ Arap ülkeleri ekonomik çıkarlarda birlik olmalıdır.”
Tercümeye geçersek; önce ana cümlenin faili olan الزعيم المصري alırız. Sonra yan cümlenin faili konumundaki إن nin ismi الدولة العربية alırız. Daha sonra da cümlenin sonundan başına doğru tercüme yaparız.
1- الزعيم المصري “Mısır lideri” 2- الدولة العربية “Arap ülkeleri” 3- تشترك في المصالح الإقتصادية
“ Ekomomik çıkarlarda birleşiyorlar.” 4- قال “dedi”
“Mısır lideri, Arap ülkeleri ekonomik çıkarlarda birleşir dedi.”
* Bu tür cümlelerin tercümesi esnasında إن edatına cümle içindeki konum gereği (…nı, …nın) gibi mana ekleyerek doğrudan olmayan tercüme de yapılabilir. Buna göre yukarıdaki tercümeyi şöyle yapabiliriz: “Mısır lideri, Arap ülkelerinin ekonomik çıkarlarda birleştiklerini söyledi.”
ذكر الزعيم الروسي أن بلاده يعتبر من الدولة الإشراكية
3 2 1 4
“Rus lider ülkesinin sosyalist ülkelerden sayıldığını belirtti.”
1- الزعيم الروسي “ Rus lider” 2- أن بلاده “ülkesini” 3- يعتبر من الدولة الإشراكية “ sosyalist ülkelerden sayıldığını” 4- ذكر “belirtti.”
- ستدخل في السوق لأوربية المشتركة العام المقابل أعلن رئيس الوزراء للجمهورية التركية أردغان أن تركيا
3 2 1 4
“Türkiye Cumhuriyeti başbakanı Erdoğan, Türkiye’nin gelecek yıl Avrupa ortak pazarına gireceğini açıkladı.”
1- رئيس الوزراء للجمهورية التركية أردغان “Türkiye Cumhuriyeti başbakanı Erdoğan” 2- أن تركيا “Türkiye’nin” 3- ستدخل في السوق لأوربية المشتركة العام المقابل “Türkiye’nin gelecek yıl Avrupa ortak pazarına gireceğini açıkladı.” 4- أعلن “açıkladı”
قال رئيس الجامعة أن محلس الجامعة قد خصصت جوائز للطلاب المتوفقين
3 2 1 4
“Rektör, üniversite kurulunun, başarılı öğrenciler için ödüller tahsis ettiğini söyledi.”
- قال وزير الداخلية إن التعليم المهنِيَّ في البلاد يواجه معوبات كثيرة
3 2 1 4
“ İçişleri bakanı, ülkedeki meslek eğitiminin bir çok zorlukla karşı karşıya bulunduğunu söyledi.”
- ذكرت الجرئد أن أستراليا تصدر كمَّيّات وفِرَةً
3 2 1 4
“ Gazeteler, Avusuturalya’nın yıllık çok miktarda et ihraç ettiğini belirtti.”
أظن أن لأستاذ سيؤجل موعد الإمتحان “ Öğretmen imtihanın tarihini düşünüyorum.”
2 1 3
- أعلم بأن عدد السكان المدينة حوالي مليونين“ Şehir nüfusunun yaklaşık iki milyon olduğunu biliyorum.”
2 1 3
b) Yan cümleciği fiil cümlesinde oluşan mürekkep fiil cümlelerinin tercüme teknikleri
* أريد أن أشرب ماء باردا “Soğuk su içmek istiyorum.”
- Bu cümlede أريد ile başlayan cümlemiz an cümledir. Yan cümle ise أن edatı ile başlayan fiil cümlesidir. Görüldüğü gibi أن edatı أشرب fiilini önce nasbetti, sonra da manasını mastar manasına çevirdi.
* أن edatı genelde muzari fiilin başına gelir. Mazi fiilinde başına geldiği olur. Başına geldiği fiilin manasını mastar manasına çevirir.
* أن kendisinden sonra gelen fiili mastara dönüştürürken, onun zamanını belirtmez. Fiil أن den önce gelen fiilin zamanıdır.
Örnekler: قررت أن أسافر “Gitmeye karar verdim.” سأقرر أن أسافر “Gitmeye karar vereceğim.”
* أن edatı muzari fiilin başına gelirse olay meydana gelse de, gelmese de bir kimsenin gerçekleşmesini istediği mümkün olan bir olaya işaret eder.
* أن edatı mazinin başına gelirse olmuş olan bir olay veya bir gerçeği belirtir.
Örnekler: يجب أن تبقى هنا “Burada kalman gerekiyor.” Mazi örneği
سلمت عليه بعد أن فتح الباب “Kapıyı açtıktan sonra ona selam verdim.” Muzari örneği
* أن edatı genellikle gerçek belirtici ifadelere ihtiyaç göstermeyen arzu, kin, sevgi, korku, ümit, kudret, zaruret, mecburiyet gibi kalb fiillerinden sonra gelir. Bu fiillerden bazıları:
أراد- طلب- طالب ب- رغب- أحب- خاف- حشي- أمل- استطاع- قدر على- كره- تمكن من- رجا- تمنى- أمر ب- يجب
يجدر- اضط- اتظر- توقع- ظن- قسم
* أتمنى أن تذهب وترجع بالسلامة “Selametle gidip gelmeni dilerim.”
* أن edatı لا edatının eklenmesi ile olumsuz yapılır.